Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

438

Odilqoriyev X.T. 

Davlat va huquq nazariyasi

Konstitutsiyamiz – Asosiy qonun sifa-

tida, barcha qonunlarning, huquqiy tizimning 

o‘zagidir. U xalq manfaatini ifoda qiladi, xalq 

hokimiyatchiligini ta’minlaydi. Unda xalqning 

asosiy irodasi va intilishi har tomonlama o‘z 

ifodasini topgan.

O‘zbekiston huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyati barpo etish-

ni o‘z oldiga oliy maqsad qilib qo‘ygan va ushbu maqsad yo‘lida jadallik bilan 

odimlamoqda. Huquqiy davlatning asosiy belgilari sifatida: huquq hukmronligi-

ning tan olinganligi, inson huquq va erkinliklari ta’minlanganligi, hokimiyat-

larning taqsimlanganligi, sud hokimiyatining mustaqilligi, rivojlangan fuqaro-

lik jamiyati mavjudligi va boshqalarni e’tirof etish lozim. 

Konstitutsiya va qonunlarning ustunligi – O‘zbekiston Respublikasi 

Konstitutsiyasida davlat va ijtimoiy hayotni tashkil etishning asosiy prinsiplar-

dan biri sifatida mustahkamlangan. Bu huquqiy davlat bosh mezonining amal-

dagi ifodasidir. Ushbu rahbariy g‘oyaning faol harakatini, ijrosini ta’minlash 

muhim vazifa hisoblanadi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. Mirziyoyev Konstitutsiyamizning 

25 yilligiga bag‘ishlangan ma’ruzasida shunday dedi: «Kanstitutsiya va qonun 

ustuvorligi hamda qonuniylik tamoyillarining so‘zsiz ta’minlanishi inson huquq 

va erkinliklarini himoya qilishning muhim kafolatidir... Shu nuqtayi nazardan, 

Konstitutsiya hamda qonun talablariga og‘ishmay amal qilish ma’naviy savi-

yamiz, madaniyatimizning asosiy mezoniga aylanishi shart»

1

.

Konstitutsiyamizda inson huquq va erkinliklari to‘liq mustahkamlab 

qo‘yilgan. Huquq va erkinliklar faqat qog‘ozda emas, balki, amalda ham o‘z ifo-

dasini topmoqda. Har bir fuqaro konstitutsiyaviy huquqlarini to‘la anglab, ular-

dan amaliy hayotda ravon foydalanish imkoniyatiga ega. Jamiyat a’zolarining 

o‘z huquqlari, erkinliklari, qonuniy manfaatlari va fuqarolik majburiyatlarini 

chuqur anglab yetishida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining IX sessiyasida 

qabul qilingan «Jamiyatda huquqiy madaniyatni yuksaltirish milliy dasturi» 

(1997-yil 29-avgust), O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «O‘zbekiston 

Respublikasining Konstitutsiyasini o‘rganishni tashkil etish to‘g‘risida»gi 

farmoyishi (2001-yil 4-yanvar) va shu kabi normativ-huquqiy hujjatlarning aha-

miyati beqiyosdir. 

Huquqni bilish va anglash huquqiy tarbiyani to‘g‘ri yo‘lga qo‘yishni talab 

qiladi. Huquqiy savodxonlik dastlab konstitutsiyaviy qoidalarni o‘rganishdan 

boshlanadi. Mamlaktimizda Konstitutsiyani o‘rganish, unda mujassamlangan 

1 

Xalq so‘zi, 2017-yil 8-dekabr.