Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

287

XIII bob.

 Huquqiy ong

va huquqiy madaniyat

komillashtirish va huquqiy tajribaning muayyan darajasini aks ettiradigan 

hamda insoniyat huquq sohasida yaratgan butun boyliklarni qamrab oladi-

gan ijtimoiy madaniyatning bir turi sifatida ko‘riladi. Jamiyatning huquqiy 

madaniyati shaxs erkinligi va xavfsizligi, inson huquqlarini ta’minlash, uning 

huquqiy himoya etilishi va ijtimoiy faolligini kafolatlash uchun zamin bo‘lib 

hisoblanadi. Shaxsning huquqiy madaniyati jamiyat huquqiy madaniyatining 

uzviy tarkibiy qismidir. Bu faoliyat huquq sohasida jamiyat taraqqiyotiga va 

uning madaniyatiga mos keladi, natijada shaxs va jamiyatning doimiy huquqiy 

boyishi sodir bo‘ladi. Shubhasiz, shaxsning yuksak huquqiy madaniyati 

jamiyat taraqqiyotini ta’minlaydi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti o‘zining deyarli barcha chiqishlarida 

huquqiy madaniyatning ahamiyatiga, uni yuksaltirish masalalariga e’tibor 

qaratadi. Masalan, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganligi-

ning 24 yilligiga bag‘ishlangan (2016-yil 7-dekabr) ma’ruzasida shunday dedi: 

«Qonun ustuvorligini ta’minlashda huquqiy madaniyatni yuksaltirish, fuqaro-

larni qonunga hurmat ruhida tarbiyalash muhim ahamiyat kasb etadi»

1

.

Sh. Mirziyoev «Parlamentimiz haqiqiy demokratiya maktabiga aylanishi, 

islohotlarning tashabbuskori va asosiy ijrochisi bo‘lishi kerak» nomli ma’ruzasida 

siyosiy partiyalar, ularning parlamentdagi fraksiyalar va deputatlarning faoli-

yatini tanqidiy tahlil qilib, quyidagi fikrlarni bayon etdi: «Deputatlarning ish 

uslubini takomillashtirish, aholining huquqiy madaniyatini oshirish maqsadida 

siyosiy partiyalar orqali «Markaz – viloyat – tuman» tartibida ishlaydigan 

yangi tizimni joriy etish ayni muddao bo‘lar edi»

2

.

«Jamiyatning demokratiya yo‘lidan jadal rivojlanishi va bu borada amalga 

oshirilayotgan islohotlarning muvaffaqiyati ko‘p jihatdan odamlarning huquqiy 

ongi va huquqiy madaniyat darajasiga bog‘liqdir. Yuksak huquqiy madaniyat – 

demokratik jamiyat poydevori va huquqiy tizimning yetuklik ko‘rsatkichidir. 

Shu munosabat bilan, bugungi siyosiy-huquqiy voqelikni hisobga olgan hol-

da, mamlakatimizda huquqiy ta’lim va ma’rifatni, jamiyatda huquqiy bilimlar 

targ‘ibotini tubdan yaxshilashga yo‘naltirilgan maqsadli keng ko‘lamli chora-

tadbirlar dasturini ishlab chiqish zarur. Ushbu dasturning amalga oshirilishi 

aholining inson huquq va erkinliklariga nisbatan hurmat bilan munosabat-

da bo‘lishini, fuqarolarda qonunga itoatkorlik tuyg‘usining yanada ortishini 

ta’minlaydi»

3

.

1 

Mirziyoyеv Sh. Qоnun ustuvоrligi vа insоn mаnfааtlаrini tа’minlаsh – yurt tаrаqqiyoti vа хаlq 

fаrоvоnligining gаrоvi. – T., 2017. – 10-bеt.

2 

Хаlq so‘zi, 2017-yil 13-iyul.

3 

Kаrimоv I.А. Mаmlаkаtimizdа dеmоkrаtik islоhоtlаrni yanаdа chuqurlаshtirish vа fuqаrоlik jаmiyatini 

rivоjlаntirish kоnsеpsiyasi. – T.: 2010. – 27-bet.

---