Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

214

Odilqoriyev X.T. 

Davlat va huquq nazariyasi

narsa harom deb belgilangan. Baqara surasining 90-oyatida aytilganidek, «Ey 

iymon keltirganlar! Albatta, xamr, qimor, butlar va (fol ochadigan) cho‘plar 

iflosdir. Shaytonning ishidir. Bas, undan chetda bo‘ling. Shoyadki, najot top-

sangiz». Shunga binoan mast qilish xususiyati bo‘lgan har bir narsa, u qanday 

bo‘lmasin, uning hukmi ham harom bo‘ladi.

Xuddi shuningdek, juma namoziga azon aytilayotgan vaqtda savdo bilan 

shug‘ullanish mumkin emas. Bu to‘g‘rida Juma surasining 9-oyatida shun-

day deyiladi: «Ey, iymon keltirganlar, qachonki, Juma kuni namozga nido 

qilinsa, bas, Allohning zikriga shoshiling va savdoni qo‘ying. Ana shundoq 

qilmog‘ingiz, siz uchun yaxshidir, agar bilsangiz». Demak, azon aytilayotgan 

vaqtda ijara ishlari, yoki biror narsani garovga qo‘yish va boshqa manfaat 

keltiradigan ish bilan mashg‘ul bo‘lish ham man etiladi, sabab juma namozidan 

qolish xavfi bor.

Mazkur to‘rtta muhim manba bilan bir qatorda islom huquqida al-istihson 

(mujtahidning ochiq – ravshan qiyosdan maxfiy qiyosga o‘tishi), al-maslahatul 

mursala (qayddan xoli bo‘lgan, hech bir narsaga bog‘lanmagan maslahat), urf 

(kishilar o‘rganib, odatlanib qolganliklariga asosan qilib kelayotgan ishlari va 

so‘zlari) ham manba sifatida tan olinadi.

---