Тошкенt-2022 “Moliya-kredit” kafdrasi

Korxonalarda moliyaviy hisobni tashkil qilish asoslari va uni yuritish tartibi. Korxonaning hisob siyosati
Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda moliyaviy hisobni tashkil qilish quyidagilarga asoslanadi: 1. Buxgalteriya hisobining qonun hujjatlari. 2. Asosiy qoidalar. 3. Buxgalteriya hisobini yuritish bo‘yicha turli yuqori tashkilotlarning ko‘rsatma va yo‘riqnomalari. 4. Ichki ish hujjatlari — hisob siyosati, hujjat aylanishi va boshqalar. Moliyaviy hisobni yuritish usullari hisobni tashkil etish va yuritish bo‘yicha me’yoriy hujjatlar, uning obyektlarini hisobga olish va xo‘jaliklar faoliyati xususiyatlaridan kelib chiqib qo‘llaniladi. Jumladan, shunday usullarga korxona faoliyati jarayonlari (tovar-moddiy boyliklarini tayyorlash, ishlab chiqarish, tayyor mahsulot (ish, xizmat)lar realizatsiyasi) hisobini tashkil etishda va moliyaviy hisobning boshqa obyektlari hisobini tashkil etishda qo‘llaniladigan (ular hisobini tashkil etishga xos bo‘lgan) usullar. ВНМА-1 — hisob siyosati va moliyaviy hisobot talablaridan kelib chiqib har bir korxona mustaqil ravishda o‘zining buxgalteriya hisobi tizimini, ya’ni siyosatini ishlab chiqishi va e'lon qilishi lozim. Ushbu andozaning 3-bandiga ko‘ra, hisob siyosati deganda, xo‘jalik yurituvchi subyektning rahbari buxgalteriya hisobini yuritish va moliyaviy hisobot tuzish uchun qabul qiladigan usullaming yig‘masi tushuniladi. Moliyaviy hisobot shu usullarga muvofiq va ulaming qoidalari hamda asoslariga muvofiq ravishda tuziladi, deyilgan. Shunday usullarga hujjat aylanishi, hisob registrlari tizimi, axborotlami ishlash, mahsulot va moddiy qiymatlarni baholash, hisobot tuzish, buxgalteriya hisobini, shu jumladan, moliyaviy hisobni yuritish usullari kiradi. Boshqacha aytganda, korxonaning hisob siyosati — bu korxona tomonidan umum qabul qilingan qoidalar va o‘z faoliyatiga xos xususiyatlardan kelib chiqib e’lon qilinadigan buxgalteriya hisobini olib borishning muayyan uslublari va shakllarining majmuasidir. Yangi tahrirdagi «Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida»gi Qonunning 12-moddasida korxonaning hisob siyosati ichki nazorat bilan bog‘lab berilgan bo'lib, unga ko'ra ichki nazorat buxgalteriya hisobini yuritishda, moliyaviy va boshqa hisobotlarni tuzishda xo‘jalik opcratsiyalarini amalga oshirishning qonuniyligi, iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiqligini, aktivlaming bud saqlanishini ta’minlash, talon-taroj qilish hollari va xatoliklarning oldini olish hamda aniqlash maqsadida buxgalteriya hisobi subyektining rahbari tomonidan qabul qilingan hisob siyosati asosida tashkil etilgan chora-tadbirlar tizimidir. Korxonaning hisob siyosati rasmiy hujjat hisoblanib, u bosh buxgalter tomonidan ishlab chiqiladi hamda rahbaming buyrug‘i yoki farmoyishi bilan tasdiqlanadi.