Тошкент-2021 umumiy pedagogika (pedagogika nazariyasi)

Prezident maktabi ixtisoslashtirilgan davlat umumta’lim muassasasi hisoblanib, uning faoliyati yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlash uchun iqtidorli bolalarni aniqlash va o‘qitishni ta’minlashga qaratilgan.


9-MAVZU. OʻQUVCHILARNING BILIM, KOʻNIKMA VA MALAKALARINI TASHXIS ETISH. XALQARO BAHOLASH DASTURLARI (PROGRAMME FOR THE INTERNATIONAL ASSESSMENT).
Reja:
1. Taʼlim olganlikni tashxis etishning mohiyati.
2. Oʻquv jarayonida nazorat va hisobga olish funksiyalari.
3. Taʼlim olganlikni tashxis etish tamoyillari.
4. Oʻquv faoliyati natijalarini hisobga olish turlari, shakllari va metodlari. Bilim, koʻnikma va malakalarni baholash mezonlari.
5. Xalqaro baholash dasturlarining meʼyoriy asoslari.
6. Xalqaro baholash dasturlari metodologiyasi
7. PISA – oʻquvchilarni taʼlimiy yutuqlarini baholash xalqaro dasturi.
8. PIRLS – matnni oʻqish va tushunish darajasini aniqlovchi xalqaro tadqiqot.
9. TIMSS – maktabda matematika va aniq fanlar sifatini tadqiq qiluvchi xalqaro monitoring.
10. ICILS – kompyuter va axborot savodxonligi boʻyicha xalqaro tadqiqot


Tayanch tushunchalar: tashxis, tashxis etish, nazorat, hisobga olish, tekshirish, baholash, baho, ta’lim sifati, monitoring, xalqaro baholash dasturlari, PISA, PIRLS, TIMSS, ICILS.
1. Ta’lim olganlikni tashxis etishning mohiyati. Tashxis - bu didaktik jarayon kechadigan barcha sharoitlarni oydinlashtirish, uning natijalarini belgilash demakdir. Tashxissiz didaktik jarayonni samarali boshqarish, mavjud sharoit uchun optimal natijalarga erishish mumkin emas.
Didaktik tashxislashning maqsadi o‘quv jarayonida kechadigan barcha jihatlarni uning mahsuli bilan bog‘liq holda, o‘z vaqtida aniqlash, baholash va tahlil qilishdan iborat.
Tashxislash nazorat, tekshirish, baholash, statistik ma’lumotlar to‘plash, ularni tahlil qilish, dinamika, tendensiyalarni aniqlash, voqealarning keyingi rivojini taxminlashni o‘z ichiga oladi.
Yuqoridagilardan ma’lum bo‘ladiki, tashxis ta’lim oluvchilarning bilim, ko‘nikma va malakalarini an’anaviy tekshirishga nisbatan kengroq va chuqurroq ma’no kasb etadi. Ta’limni baholash yoki tekshirish faqat natijalarni qayd etadi, biroq ularning kelib chiqishini izohlamaydi. Tashxis natijalarni ularga erishish yo‘llari va vositalari, usullari bilan aloqadorlikda baholaydi, ta’lim mahsulining shakllanish jarayonlari va bosqichlami aniqlaydi.
O‘quvchilarning bilim, ko‘nikma va malakalarini nazorat qilish, baholash tashxislashning zaruriy tarkibiy qismlari sanaladi.