Тошкент-2021 3 Июнь 2021 10-қисм Тошкент июнь 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Birinchi muallimim
Oftobimsiz, oyimsiz, 
Biz bo‘lsak ahil, inoq,
So‘zlari muloyimsiz, 
A’lochi, kamtar, quvnoq
Omon bo‘ling, doim siz,
Sochingizga tushmas oq,
Birinchi muallimim. 
Birinchi muallimim.
Darsda shovqin solmaymiz, 
Etolmasak sizni shod,
Yomon baho olmaymiz,
Ko‘ngil uyingiz obod
Biz sizni ardoqlaymiz, 
Qarzdormiz umrbod,
Birinchi muallimim
Birinchi muallimim.
(Olqor Damin)
Shu o’rinda men eng ulug‘ ustozim haqida bir-oz to’xtalmoqchiman, meni tez-tez o‘quvchilar 
bilan uchrashuvlarga taklif qilishadi. Shunda ko‘pincha o‘quvchilar „Sizning birinchi ustozin-
giz kim?“ – deb savol berishadi. Men ularga shunday javob beraman – Mening qo‘limga ilk 
marta qalam-daftar tutqazgan, menga o‘qish-yozishni o‘rgatgan o‘qituvchilarimdir deb – javob 
beraman. Ammo, kitobni eng ulug‘ ustozim degim keladi. Bolaligimda kitobni qo‘limdan hech 
qo‘ymas, unga boqib to‘ymas edim. Kitob so‘zining asl ma’nosini otalardan so‘rab, aniq bilib 
oldim. Kitob so‘zi kel, top, bilim ol ma’nolarini bildirar ekan. Kitob eng ulug‘ ustoz va qadrdon 
do‘stdir. 
Ota-ona ham ilk ustoz hisoblanadi – Inson uchun birinchi ustoz ota-ona hisoblanadi. Ota-onani 
hurmat qilish, ularni e’zozlab, xizmatlarini qilish har bir farzandning vazifasi deb o’ylayman. Ota-
onangizni ranjitadigan so‘zlar aytishdan doimo saqlaning. Ularni izzat-hurmat qilishga, duolarini 
olishga harakat qiling. Ularga yomon muomala qilishdan, achchiqlanib qarashdan o‘zingizni 
saqlang. Har bir o‘g‘il-qiz buva-buvisi, otaonasining nasihatlariga doimo amal qilishi kerak.
Mirzo Ulug‘bekning ustozi haqida eshitganmisiz? yo’q deysizmi? Unday bo’lsa tinglang, 
rivoyat qilishlaricha, Mirzo Ulug‘bek bolalik paytida Amir Temur Rumdan chaqirib keltirgan 
bir donishmanddan saboq olgan. Donishmandning bir odati bo‘lib, saboq berish vaqtida boshini 
engashtirib, yerga qarab o‘tirar ekan. Agar shogirdi biror jumlani yanglish o‘qisa, unga qarab 
qo‘yar ekan. Bir kuni Mirzo Ulug‘bek kitob o‘qiyotgan edi. U: „Uddasidan chiqmagan narsangizni 
nega va’da qilasiz?“ degan jumlani o‘qigach, ustozi unga bir qarab qo‘yibdi. Mirzo Ulug‘bek: 
„Ehti mol, yanglish o‘qigan bo‘lsam kerak“, deb jumlani diqqat bilan qaytadan o‘qibdi. Ammo 
ustozi bu gal ham boshini ko‘tarib, unga qarab qo‘yibdi. Mirzo Ulug‘bek saboqdan keyin bobosi 
yoniga kelib: – Bobojon, ustozimga biror narsa va’da qilgan bo‘lsangiz, darhol va’dangizga 
vafo qiling, – deb bo‘lgan voqeani aytib beribdi. Amir Temur nabirasining hikoyasini eshitib: – 
Ustozing mendan Rumda qolib ketgan kutubxonasini olib kelishga odam yuborishimni iltimos 

---

22