Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
BOSHLANG‘ICH SINF O‘QUVCHILARIDA MATEAMTIK NUTQNI 
RIVOJLANTIRISHNING DOLZARB MASALALARI
 
Sharopova Gulnoza Yusupovna
Qiziltepa tumanidagi 12-maktabning 
boshlangich sinf o‘qituvchisi
Annotatsiya: 
Hozirgi kunda boshlang‘ich sinf ta’limiga bo‘lgan e’tiborning oshishi yosh 
avlodni har tomonlama barkamol bo‘lib o‘sishida muhum ahamiyat kasb etishi bilan birgalikda 
ularning nutqiy faoliyatiga ham alohida e’tibor qaratilmoqda. Mazkur maqolada boshlang‘ich 
sinf o‘quvchilarining matematik bilim va malakasini yetarli o‘zlashtirishida nutqning ahamiyati
ochib beriladi.
Kalit so‘zlar:
Nutq
,
masala, misol, topshiriq. og‘zaki nutq malakasi, amaliy tajriba, 
kommunikativ kompetensiyada, kommunikativlik, pisixofiziologik xususiyat.
Kichik yoshdagi o‘quvchining so‘z boyligi juda kichik. Shu bilan birga unda bog‘lanishli 
nutq ham hali yaxshi rivojlanmagan bo‘ladi. Ona tili va o‘qish darslarida o‘quvchining diqqati 
kengaygan sari, nutqi ham rivojlanib boradi. Boladagi nutqiy ko‘nikmani rivojlantirish uchun 
turli mazmundagi topshiriqlar majmuini ishlab chiqish, unga ko‘proq og‘zaki va yozma nutqdan 
foydalanish usullarini o‘rgatish zarur. Yuqoridagi amaliy mashqlardan o‘quvchi qancha ko‘p 
foydalansa, uning nutqi shuncha tez rivojlanadi. Bu masalani hal qilishda o‘qituvchi nutqi yetakchi 
o‘rinda turadi. Chunki, boshlang‘ich sinf o‘quvchilari birinchi navbatda sinf o‘qituvchisiga, 
to‘g‘rirog‘i, uning nutqiga taqlid qilishadi, u kabi so‘zlashga harakat qiladi.
Afsuski, bugungi kunda oramizda og‘zaki nutq malakasi yaxshi rivojlanmagan, so‘z boyligi 
kam, nutqi ravon bo‘lmagan o‘qituvchilar ham uchrab turadi. O‘quvchini ravon so‘zlashga 
o‘rgatishdan oldin, o‘qituvchi o‘z nutqi ustida ham alohida ishlashi lozim. 
O‘quvchining nutqqa bo‘lgan ehtiyoji faqat ona tili, o‘qish darslarida emas, balki matematika 
darsida ham seziladi. Matematika darsida beriladigan har bir tushuncha matematik tilda berilishi 
va o‘qitilishi kerak. 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 6-apreldagi “Umumiy o‘rta ta’lim 
va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 
187-son qarori bo‘yicha ishlab chiqilgan Xalq ta’limi vazirligining 2017-yil 3-iyunda 190-sonli 
buyrug‘i asosida tasdiqlangan o‘quv dasturiga kiritilgan tayanch va fanga oid kompetensiyalarda 
ham matematik nutq alohida qayd etilgan. 
Jumladan,