Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

“Topqir suxandon”
, 
“Fikrlar charxpalagi”,
“Jumboqli maqollar” 
kabi ta’limiy o‘yinlardan foydalanish yaxshi samara beradi.
M: “Kim zukko va topqir” deb nomlangan ta’limiy o‘yinida berilgan matndagi mustaqil va 
yordamchi so‘zlarni guruhlarga ajratib ko‘chirib yozing.
“Topqir suxandon”
Bu ta’limiy o‘yin bugungi zamonaviy axborot texnalogiyalari asosida dars o‘tish tizimiga 
muvofiq electron doska orqali tashkil etish mumkin. Bu o‘yinning afzalligi shundaki, uni barcha 
mavzularni o‘rganish jarayonida qo‘llash mumkin. Bunda o‘quvchi yanglishishi mumkin bo‘lgan 
so‘zlar electron doska orqali xato yozib ko‘rsatiladi. O‘quvchilar navbatma- navbat xatolarini 
to‘g‘rilab yozadilar. Natijada o‘rganilayotgan mavzu ham, so‘zlar imlosi ham o‘quvchi xotirasida 
muhrlanadi.
M: Hayol, baht, muhabbat, xamjihatli, baxor, halq, mexnatsevar, xasad, axllik, hurramlik. Bu 
usul orqali o‘quvchilarda axborot bilan ishlash kompetensiyasi shakllanadi.
“Fikrlar charxpalagi”
Bu usulda o‘qituvchi doskaga 10 tagacha so‘z yozib qo‘yadi. O‘quvchilar bir necha daqiqa 
davomida bu so‘zlarni eslab qolishga harakat qiladi. Shundan so‘ng doskadagi yozuvlar o‘chiriladi, 
o‘quvchilar xotiralari asosida so‘zlarni daftarlariga yozadilar. Tekshirish jarayonida o‘qituvchi 

---

120
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
past o‘zlashtiruvchi o‘quvchilarni birma- bir doskaga chiqarib, so‘zlarni yozdiradi va xatosini 
o‘quvchilar bilan birgalikda tekshiradi. Qolgan o‘quvchilar yozganlarini daftarlarida tekshirib 
boradilar. Bunda past o‘zlashtiruvchi o‘quvchilar bilan ham ishlash va vaqtdan unumli foydalanish 
maqsad qilingan.
“Jumboqli maqollar”
Bu ta’limiy o‘yin mavzuni mustahkamlash uchun qo‘llanib, o‘quvchini mushohada yuritishga 
undaydi, tafakkurini boyitib, xotirasini rivojlantiradi. Guruhlardagi har bir o‘quvchiga “X va 
H” undoshlari qatnashgan maqollar yozilgan tarqatmalar beriladi. Afzalligi shundaki, bu usulda 
barcha o‘quvchilar ishtirok etadi. O‘quvchilar nuqtalar o‘rniga x va h undoshlaridan mosini qo‘yib, 
maqollarni izohlab beradilar.
Namuna:
1. Yer …aydasang, kuz …ayda.
Kuz …aydamasang, yuz …ayda.
2. Kattaga …urmatda, kichikka izzatda bo‘l.
3. Ba…ilning bog‘I ko‘karmas.
4. Dara…t bir joyda ko‘karadi.
Ta’lim jarayonida bu usullarni qo‘llashda o‘quvchilarni yozma nutqi boyitiladi, rivojlantiriladi, 
so‘z boyligi orttiriladi, xotirasi mustahkamlanadi. Ularni barkamollik sari yetaklaydi.