Toshkent 2018 “MA’lumotlar bazasini boshqarish tizimi” fani bo’yicha

Nazorat savollari

1. 
   Ma`lumotlar bazasini himoyalash.
   
2. 
   Tranzaksiyalarni boshqrish.
   
3. 
   Paralel murojaatlarni boshqarish.
   

18- mavzu: XML va ma`lumotlar bazasi.
REJA:

1. 
   XMLning ko’rinishi.
   
2. 
   SQL/XML funksiyalari.
   
3. 
   Ma’lumotni kiritish va taqdim etish.
   

Tayanch iboralar: XML, SQL/XML, funksiya, databases, XML ko`rinish.


XMLning ko’rinishi.

• 
  Relyatsion ma’lumot – obyektning virtual XML versiyasini yaratish imkonini beradi;
  
• 
  XQuery relyatsion ma’lumotga murojaat huquqini beradi;
  
• 
  XML Publishing dan foydalanadi.
  

SQL/XML funksiyalari

• 
  SQL/XML so’rov funksiyasi va
  
  • 
    XMLQuery, XMLTablelarni yaratadi.
    
• 
  SQL/XML ning SQL dan XML hosil qilish uchun ishlatiladigan funksiyalari:
  
  • 
    XMLElement(), XMLConcat(), XMLAttributes(), XMLForest()
    

XML ning boshqa funksiyalari

• 
  XML funksiyalar
  
  • 
    XMLColAttVal(), XMLSequence(), ExtractValue(), Extract(), XMLTransform()
    
• 
  XML qo’shimcha o’zgartirishlarni qo’llab quvvatlash
  
  • 
    UpdateXML(), DeleteXML(), InsertChildXML(), InsertXMLBefore(), AppendChildXML()
    

Har bir ma’lumot qatori alohida MB qatori va XMLType ning ustunida joylashgan.

Ma’lumotni kiritish & taqdim etish.
Har bir ma’lumot qatori alohida MB qatorida, kontentlar esa alohida ustunlarda joylashgan.

XMLType CLOB

• 
  Fayl tugallangan matn ko’rinishida saqlanadi (bo’sh joy, izohlar va hokazo) [matnli ishonchlilik].
  
• 
  Jadvalga teskari tarzda terilgan bo’lishi mumkin.
  
• 
  Ma’lumot ichki tartibda joylashtiriladi.
  
• 
  So’rovlarning tezligi
  
• 
  Tezroq saqlash va qayta tiklash
  

XMLType View

• 
  Relyatsion jadvalning yuqori qismida virtual XML hujjat yaratish
  
• 
  SQL ning o’zidan foydalangan holda tezkor so’rov berish va manipulyatsiyalash
  
• 
  Yangilash/kiritish triggerlarni talab qiladi
  
• 
  Qat’iy tartibli kafolat yo’qligi, matnli ishonchlilikning yuqoriligi.
  
• 
  Relyatsion jadvallarning yuqorisida ko’plab XML jadvallarni qo’llab-quvvatlay olishi.
  

Mahalliy XML tiplar (Strukturalangan saqlash)

• 
  Matnli ishonchlilikni saqlash
  
• 
  SQL jadvallarga taqsimlash
  
• 
  SQL ni to’laligicha qo’llab quvvatlash, yaroqlilikni yakunlash.
  
• 
  Jadvallarni yangilash uchun triggerlarning mavjud emasligi (qayta yozish bilan qurish)
  
• 
  Ba’zi yuqori ko’rsatkichlar.
  
• 
  Hamma ma’lumotlarni qayta yuklash uchun jadvallarni o’zgartirish imkoni yo’q.
  
• 
  Sxema talab qiladi.
  

XML sxema saqlash kolleksiyasini nazorat qilishda quyidagi yondoshuvlardan foydalanadi:

• 
  CLOB
  
• 
  Seriyalangan SQL obyektlarning massivlari
  
• 
  Nested table of serialized SQL objects
  
• 
  Array of XMLType
  

Sxemani ro’yxatga olish:
begin dbms_xmlschema.registerSchema( ‘http://namespace', xdbURIType('schema.xsd').getClob(), TRUE,TRUE,FALSE,TRUE);
end;
sxemada jadval yaratish
CREATE TABLE TableName of XMLType
XMLSCHEMA "http://namespace"

• 
  MBning XML ko’rinishida taqdim qilinishi.
  
• 
  Inson uchun odatiy o’qish va yozishga qulay bo’lmagan natijadir.
  
• 
  Dasturlash uchun juda qulay, chunki, XQueryX XML ko’rinishida taqdim qilinganligi uchun XML dagi standart yaratish, interpretatsiyalash yoki so’rovni o’zgartirish kabi vositalardan foydalanish imkoniyati mavjud.