Toshkent 2018 “MA’lumotlar bazasini boshqarish tizimi” fani bo’yicha

Ierarxik modellar. Ierarxik modellarda yozuvlar daraxtsimon strukturali ko‘rinishda bo‘ladi. MBBT lardan ba’zi birlari faqat ierarxik tuzilishga ega bo‘lganlari bilan ishlatiladi. Ierarxik tuzilishli ma’lumotlar sodda yaratiladi. Bu ko‘pincha tadbiqlarda qulay, lekin ma’lumotlarni ko‘plari daraxtsimon strukturali bog‘lanish tabiatiga ega emas.
Misol, faraz qilaylik 2 ta firma ishlab chiqargan mahsulotning barcha turlarini narxlari berilgan. SHu ma’lumotlarni narxlar ma’lumotnomasi qurilsin va kompyuter xotirasiga joylashtirilsin. Faraz qilamiz, A va V firmalar mos ravishda 2 xil ko‘rinishdagi mahsulot chiqaryapti. Har bir mahsulot ko‘rinishi har xil texnologiya asosida bajariladi. Bunda uning narxi ham shunga qarab bo‘ladi. 3980 mahsulotni 2ta sxema asosida tayyorlaymiz ,ularni 01, 02 deb belgilaymiz va ular kuyidagi narxni belgilaydi 578,612. 1250 maxsulotni 3ta sxema asosida tayyorlaymiz ,ularni 01, 02,03 deb belgilaymiz va ular kuyidagi narxni belgilaydi 380,345, va 410. V firma 3 xil maxsulot ishlab chikaradi ,ularni kodi mos ravishda 1250, 1640 va 1930 kodga ega bo‘lsin. Ular xam o‘zlarini ishlab chikish sxemasi va narxiga ega bo‘lsin


01 580
3 980
02 610


01 380
1 250 02 345
03 410
V firma 3 xil mahsulotni ishlab chiqaradi: 1250, 1640, 1930.

1 250

1 640
1 930

Barcha maxsulotlar nomlari, ularni ishlab chiqish sxemasi va narxlarni uz ichiga oluvchi ma’lumotnoma tuzish va mashina xotirasiga joylash talab etilsin.

Keltirilgan ma’lumotlar strukturani ierarxik (daraxtsimon) ko‘rinishda tasvirlash kulay.
f
А

В
irma

0111

580

610

380

345

02

1250

02

01

1250

03

1640

410

1930

3980

maxsulot

Bunday strukturani jadval ko`rinishida ham tasvirlash mumkin.

Format	Mahsulot	Texnologiya	Narx
A	3980	01	586
A	3980	02	610
A	1250	01	380
A	1250	02	345
A	1250	03	410

Ma’lumotni tarmoqli modeli.

Agar berilgan element bir nechta o‘zidan yuqori elementga suyansa tarmoqli ma’lumot elementiga ega bo‘lamiz.