Тошкент — «МЕҲнат» —1986

. . . Тошқоллар — Carabidae
оиласи

28- расм. Ҳашаротларнинг личинкалари:
Л — умумий кўринишн в а айрим қисмларининг тузилиши; / —• бўталоқл арники; 2 — эшкак канотлилар пи­ки; 3 — сузгичларники; 4 — вкзиллоқ личинкасининг юкрриги жаги. Б — тўрқанотлиларшшг личинкалари: 1 — іемеробнусникн; 2 — олтинкўзники; 3 — м аигиспиники; (а — би­ринчи еши; б — катта ЬТш).

19(18). Танаси қийшайгансимон, ол­динги ва кейинги томони то-райган ва ён томони бир оз қисилган (28-расм, А, 3). Қорни аниқ 8 та ва 9 та тукли церки бўғимлардан тузилган. Юқори жағлари юпқа, ўроқ-симон, олдинга туртиб чиқ-қан. Бармоқлари икки тирноқ-ли. Личинкалари сувда яшайди. Сувсузарлар — Dytiscidne ои­ласи.
20(17). Оёклари тўрт бўғимдан ош-майда (тозча, ўйноғич, сон ва болдир, панжа) ва тирноғи тўлик. ривожланмаган ёки бўлмайди.
21(22). Боши доимо прогнатик, кў-пинча аниқ бўйини билан аж-ралган. Кўкрак бўғимлари ва боши қорин бўғимларига нис­батан ңаттиқ скелетлашган. 9-қорин бўғими олдингила-рига нисбатан қаттиқроқ — скелетлашган бўлиб, 1—3 бўғим-ли ўсимталар (урогомфлари) бўлади. 10-бўғими кесик ко­нус шаклида бўлиб тортув-чи анал илгакчалари билан
қопланган
Стафилинлар — Staphylinidae оиласи.
22(21). Боши кўпинча гипогнатик, бўйинсиз. Танаси ңисңарган, бўртиб чиққан, қийшайганси-мон, кўкимтир-қора, кулранг ёки жигарранг, кўпинча ки­зил, ок. ёки сариқ. доғли, икки ён томонида тутам ёки тикан.
\ чалари бўлади. 9-кррин бў-лимида ўсимта — урогомфи бўлмайди. Ю- бўғимли итарув-чи ёки ёпишуЕЧи иазифасини бажаради.
Кокцинеллидлар ёки тугмача -к.ўнғизлар — Coccinellidae оидаси.
23(12). Юқори ва пастки жағлари бир-бирига тиғиз ёпишган бўлиб, сўрувчи оғиз аппарати-нинг найчасини ҳосил ңилади.
Пастки жағ пайпаслагичи йўқ. Тўрқанотлилар — Neuroptera
туркуми.
24(31). Юқори жағлари ўроқсимон бир-бирига қараб қайрилган, узунлиги кўпинча бошидан катта бўлади.
25(26). Юқори жағларининг ички қирралари йирик тишли. Мўй-ловлари калта, баъзан юқори жағ устигача етмайди. Бо­шининг икки ён дўнг томони­да 7 та кўзча жойлашган, кейинги икки қорин бўғими чўзилган.
Чумолишерлар —Myrmeleonidae
оиласи
26(25), Юқори жағлари тишсиз. Мўйловлари узун, ўроқсимон, юқори жағларига нисбатан ҳам узунроқ ёки узунлиги тенг. Бошининг икки ён томо­нида 6 тадан кўзчалар жой­лашган.
27(28). Бармоқларининг тирноқ оралиғида аниқ тўнағичси-мон шаклдаги эмподийлари бор. Кўкрак ва кўпчилик қорин бўғимларида, ён то-монларида жуфт дўнгчалари бўлиб, илмоқли йирик қилча-лар билан қопланган (28-расм, Б, 2)