Topshiriqlar Matn

Topshiriqlar
Matn
1.Ushbu parcha “Dunyoning ishlari” asaridagi qaysi hikoyadan olingan? 2.Bu parchada olmoshning qaysi turi keltirilgan?	Ilgarilari bir haqiqatni bilardim. Ona uchun bolaning katta-kichigi bo’maydi. Endi yana bir haqiqatni angladim. Bola uchun ham onaning katta-kichigi bo’lmas ekan. Unga boshqa sifat kerakmas.

2-Mavzu: Ko’rsatish olmoshi.

Topshiriqlar	Matn
1.O’sha kuni dadasi nega bunchalik xursand bo’lgan edi? 2.Ushbu parchada ko’rsatish olmoshidan tashqari yana qaysi olmosh turi qatnashgan?	O’sha kuni dadam o’z qo’li bilan oshdamladi. Hatto-jinday vino ham ichishdi. O’shandan keyin birorta bayram shunchalik essimda qolgani yo’q.

Qoida:
! oldingi gap, gapdagi biron-bir so’z, so’z birikmasi o’rnida qo’llanib, unga ishora qiluvchi yoki biror so’zni aniqlab keluvchi olmoshlar ko’rsatish olmoshlari hisoblanadi. So’zlar ma’nosini aniqlab keluvchi olmoshlar o’zi aniqlayotgan so’zdan oldin qo’llaniladi. Masalan: “O’sha bola keyin onasini xafa qilmapdimi?’’
Ko’rsatish olmoshlari: Bu, shu, u, o’sha, ana, mana.
3-Mavzu: Kishilik olmoshlari.

Topshiriqlar	Matn
1.Bu parcha qaysi asardan olingan? 2.Parchada aslida u yurt va bu yurt timsolida nimalar tasvirlangan? 3.’’U yurtni ham, bu yurtni ham cho’li biyobonga aylantirib tashlabdi.’’ Gapida ‘’u’’ kishilik olmoshimi yoki ko’rsatish olmoshimi?	‘’Sen bizni odamlar uchun yaratgan edingku, nimaga odamzot bizga qiron keltiradi’’, debdi.’’Odamzotni feli shunaqa bo’lsa, biz nima qilaylik’’,deb yig’lashibdi. Ana o’shanda Olloyi-taoloning qattiq qahri kepti.U yurtni ham, bu yurtni ham cho’li biyobonga aylantirib tashlabdi.

Qoida:
! Uch shaxsdan biriga ishora qiluvchi olmoshlar kishilik olmoshlari hisoblanadi.So’zlovchi birinchi shaxs, tinglovchi ikkinchi shaxs, u, ular kishilik olmoshlari hisoblanadi.Bulardan men, sen, u birlik, biz, siz(lar), ular ko’plik ma’nosini bildiradi.
! Ba’zan biz, siz, ular birlik ma’nosida ham qo’llaniladi.Biz birlik ma’nosida qo’llanganda, kamtarlik, bajargan ishida o’zini ta’kidlamaslik ma’nosini bildiradi.Masalan: Mening uyim o’rniga Bizning uyimiz.
!Shuningdek, siz, ular yakka shaxsga ishora qilib hurmat ma’nosini bildiradi.