Topshiriqlar Auditoriyadagi stol stullar o’lchamlari(sm)

5-topshiriq. Suvning biosferada aylanish sxemasini tuzing.
1-jadval

Ekologik guruhlar	Guruh vakili	Xususiyatlari
Gidatofitlar		Qisman yoki butunlay suvga botib usadigan suv oʻsimlikpari. Baʼzi G. (lemna, salviniya) suv yuzida qalqib, baʼzilari (vallisneriya, nilufar, nilfiya va h. k.) esa ildizi bilan suv tubiga yopishib oʻsadi.
Gidrofitlar		Suvda oʻsadigan oʻsimliklar. Pastki qismi suvda, ustki qismi suvdan koʻtarilib oʻsadi (mas, qamish). Baʼzilari daryo, dengiz, koʻl qirgʻoqlarida va suvi qurib qolgan nam yerlarda ham oʻsaveradi. G.da ildiz boʻlmaydi yoki juda kuchsiz rivojlangan boʻladi. Bargi tuksiz. Poyasi va barglarining hujayraaro boʻshliqlari katta, havoga toʻla boʻladi. Shu sababli G. suvda qalqib turadi. Koʻpchilik G. torf hosil qiladi. Baʼzi G., ayniqsa bir yilliklari chorva mollari uchun ozuqadir.
Plankton		Plankton (lot. planktos — sayr qiluvchi) — suv qatlamida yashab, suv oqimi bilan harakatlanuvchi organizmlar majmui. P. tarkibiga oʻsimliklar (fitoplankton), bakteriyalar (bakte-rioplankton), hayvonlar (zooplankton) kiradi.
Nekton		Nekton Bu suv ustunida yashovchi va avtonom harakatga ega bo'lgan organizmlar guruhidir. Ya'ni, ular suzishga va suv oqimlariga qarshi turishga qodir organizmlardir. Nekton ekologik va taksonomik bo'lmagan atama.Ushbu atama dengiz va chuchuk suv organizmlari uchun ham amal qiladi. Hayvonlar faol suzishga qodir yagona organizmdir. Nektonni tashkil etuvchi hayvonlarning asosiy guruhi baliqlardir. Suv kabi zich muhitda harakatlanish zarurati tufayli ular suzishni engillashtiradigan morfologik va / yoki fiziologik moslashuvlarni namoyish etadi. Ko'pchilik gidrodinamik fusiform yoki pissiform tanaga ega.Masalan, baliqlarda gaz pufagi yoki suzish pufagi mavjud. Ushbu tuzilma ularga suv ustunida qolishlariga yordam beradi va energiya sarfini kamaytiradi.
Bentos		Bentos (yun. benthos — chuqurlik) — dengiz va chuchuk suv havzalari tubidagi balchikda va uning ustida yashaydigan organizmlar. B. oʻsimliklar (fitobentos) va hayvonlar (zoobentos) B.ga ajratiladi. Zoobentos oʻz navbatida loyqada yashaydigan hayvonlar — infauna (koʻp tuklilar. ikki pallali mollyuskalar, exiuridlar, sipunkulidlar, ayrim ignaterililar va boshqalar)ga, loyqa ustida oʻrmalab yuruvchilar — onfauna (koʻp tuklilar, mollyuskalar, ignaterililar, qisqichbaqasimonlar), substratga yopishib yashovchilar — epifauna (gʻovak tanlilar, gidroidlar, aktiniyalar. Chuchuk suvlarda B. son va turlar jihatidan nisbatan xilmaxil boʻlmaydi. Zoobentos tarkibiga har xil umurtqasiz hayvonlar. fitobentosga suv oʻtlari va gulli oʻsimliklar kiradi. B. koʻpchilik baliklar va boshqa hayvonlar uchun oziq hisoblanadi.