Топшириқ Мавзу лавозими ва лавозимга оид ваколатлари

ТОПШИРИҚ
Мавзу-4.
ЛАВОЗИМИ ВА ЛАВОЗИМГА ОИД ВАКОЛАТЛАРИ.

1. 
   Лавозим, унинг турлари ва лавозимга оид ваколатлар турларига таъриф беринг.
   

Лавозим - бу ходимларнинг ҳуқуқлари, мажбуриятлари ва мажбуриятлари, уларнинг меҳнат функтсиялари, ваколат чегаралари ва ҳуқуқий мақоми билан тавсифланадиган ташкилотнинг штат бирлиги, уни бошқариш таркибидаги асосий элемент.
Расмий ваколатларнинг бир нечта турлари мавжуд: маъмурий, тавсия этувчи, мувофиқлаштирувчи, назорат ва ҳисобот, яраштирувчи.
Маъмурий ваколатларнинг моҳияти шундаки, уларнинг эгалари ўзлари қизиқтирган қарорлар учун мажбурий бўлган қарорларни қабул қилиш ҳуқуқига эга.
Ушбу кучлар чизиқли ва функтсионал бўлиши мумкин.
Линеер ҳокимият менежерлар ва ижрочилар ўртасида тўғридан-тўғри расмий муносабатларнинг мавжудлигини назарда тутади, унинг ичида биринчиси иккинчисига қачон ва қаерда қилиш кераклигини белгилаши мумкин, ёки аксинча, белгиланган мақсадга эришишни таъминлаш учун қилмаслиги керак.
Одатда, ваколатлар доирасига асосий бўлинмалар фаолиятини тезкор бошқариш, кадрлар ишини ташкил этиш, одамларнинг ўз вазифаларини бажариши учун зарур шарт-шароитларни яратиш, ходимларни ёллаш ва ишдан бўшатиш, уларни баҳолаш, мукофотлаш ва жазолаш, жамоада қулай ахлоқий ва психологик муҳитни сақлаш масалалари киради.
Функтсионал ваколатлар билвосита алоқалар нуқтаи назаридан амалга оширилади.
Улар бошқа менежерларга бевосита бўйсунадиган ходимлар фаолиятини тартибга солувчи мажбурий қарорларни тегишли менежерлар томонидан қабул қилинишигача қайнайди.
Ушбу қарорлар одатда иш услубларини белгилайди, бошқача қилиб айтганда, қандай давом этиш керак.
Ижрочиларнинг фақат битта (чизиқли) раҳбарга бўйсуниши билан таъминланадиган бошқарувнинг бирлигини ёки бир кишилик буйруғини сақлаб қолиш учун функтсионал ваколатларнинг мазмуни ва доираси қатъий тартибга солинади.
Одатда бундай ваколатлар бош мутахассисларга (бош бухгалтер, бош иқтисодчи ва бошқалар) ва тегишли хизматлар раҳбарларига (масалан, режалаштириш) берилади.
Тавсия этувчи ваколатлар эгалари, агар керак бўлса, уларга муҳтож бўлган менежерларга ёки раҳбарларга маълум бир тор масалани энг яхши ҳал қилиш бўйича маслаҳат беришлари мумкин.
Аммо олдинги ҳолатдан фарқли ўлароқ, ушбу маслаҳатлар мажбурий эмас ва фаол эмас.
Ҳар хил турдаги мутахассислар, референтлар, маслаҳатчилар ва бошқалар тавсия этувчи ваколатларга эга.
Назорат ва ҳисобот ваколатлари уларнинг ташувчиларига менежерлар ва раҳбарларнинг фаолиятини расмий равишда белгиланган доирада текшириш, мажбурий маълумотларни тақдим этишни, уларни таҳлил қилишни ва натижаларини ўзларининг хулосалари билан бирга тегишли органларга юбориш имкониятини беради.
Мувофиқлаштириш ваколатлари қўшма қарорларни ишлаб чиқиш ва қабул қилиш жараёнида амалга оширилади.

2.