To'pni o'yinga kiritish usullari reja

Texnik tayyorgarlikni nazorat qilish.

Texnik tayyorgarlikni pedagogik nazorat qilish formalari.

1.Texnik malakalarni to’g’ri bajarishni tekshirish va ularni oldinda tasdiqlagan balar shkalasida baholash. Shunday yo’l bilan jismoniy tarbiya seksiyalarida, maktablarda kichik DYuSSh guruhlarini shug’ullanishini tekshirish mumkin. Yuqori klassifikasiyani jamoalarni tekshirishda bu tekshirishlar kinografik, xronosiklografil va dinamometriyalar yordamida nazorat qilinadi.

2.Nazorat normativlar asosida texnik tayyorgarlikni tekshirish mumkin. Bu normativlarni mashq bajarish jarayonida qo’llash mumkin.

Normativ bahoniko’rsatkichi quyidagi mashqlardan tanlab olingan. Bular tayyorlanish darajasiga qarab baholanadi.

A)Yuqoridan to’pni 2qo’l bilan aniq bir nishonga uzatish.

B)To’pni o’yinga kiritish ma’lum bir zonaga tushirish va uning maksimal tezligi.

V)Har xil zonadan ma’lum bir zonaga hujumni yo’nalishi.

G)To’pni pastdan qabul qilish aniqligi.

Har bir nazorat mashqlarida ma’lum bir ko’rsatkichlar borki, bu ko’rsatkichlar shug’ullanuvchilarni mahoratiga javob beradi.

3.Ko’rsatkichni belgilash, hujumdami yoki himoyadami ma’lum bir texnik malakalar asosida yana raqibni harakatidan belgilash mumkin. Buning uchun ma’lum bir ko’rsatkichlarni yozib va bu ko’rsatkichlardan jamoani va o’yinchini texnik tayyorgarligini bilsa bo’ladi.

Holatlar, harakatlanish, dastlabki holatlar

Holatlar. Voleybol o’yinida o’yinchilar to’p bilan qisqa vaqt ichida harakat qilishlari lozim. Shu sababli u yoki bu o’yin sharoitlarida o’yinchi to’p bilan o’ynashi uchun yuqori tayyorgarlik ko’rishi talab etiladi. Shu maqsadda turli harakat usullarini bajarish uchun turlicha holatlarni egallashlari kerak.

1-rasm.

Hujum zarbasini berish va to’siq qo’yishda – baland (1 a-rasm), o’yinga kiritilgan to’pni qabul qilishda – o’rta (1 b-rasm), hujum zarbasini yoki to’siqdan pastlab qaytgan to’pni qabul qilishda – past (1 v-rasm) bo’lgan holatlarni egallanadi. Shunday qilib UOM (umumiy og’irlik markazi) holati navbatdagi harakatning xususiyatiga bog’liq bo’ladi. Shuni ham ta’kidlash o’rinli bo’ladiki o’yinchining bo’yi va uning koordinasion qobiliyati UOMga sezilarli ta’sir ko’rsatadi. Shuning uchun ham samarali turish holati shunday bo’lishi kerakki bunda UOM tezda tayanch chegarasidan chiqarilib zarur harakatlanish va faoliyat ko’rsatish imkoniyatini bera olsin.

Turish holatlari navbatdagi harakatlarning qo’llani-lish xususiyatiga qarab statik (o’yinchining harakatsiz) yoki dinamik (asosiy tayanchni bir oyoqdan ikkinchisiga o’tkazish bilan to’pni qabul qilish, xujum zarbasini berish yoki to’siq qo’yishni kutishda) holatlarda bo’ladi. Bu turish holatlarida qo’llar bel barobarida, barmoqlar kaftlarga qaragan, gavda esa bir oz oldinga egilgan bo’ladi. Gavda erkin holatda bo’lishi kerak.

Harakatlanish. O’yinchi ma’lum bir texnik usulni bajarish uchun maydon bo’yicha harakatlanadi. Bunda usulning va o’yin vaziyatiga bog’liq holda turli harakatlanishlar: qadam bilan (oldinga, orqaga, yon tomonga), sapchib, sakrab, yugurib, yig’ilib harakatlarni amalga oshiradi. Qadamlab va yugurish bilan qilinadigan harakatlar bir muncha yumshoq (UOM tebranishning sustligi sababli) bo’ladi. Yon tomonga qadamlash ko’p hollarda katta bo’lmagan masofani bosib o’tish bilan to’siq qo’yganda, hujum zarbasini qabul qilganda yoki to’siqdan o’z yo’nalishini o’zgartirib qaytgan to’pni qabul qilishda foydalaniladi. Harakat doimo kerakli harakat yo’nalishga yaqin bo’lgan oyoqdan boshlanadi. Sapchib, sakrab, yugurish bilan bo’ladigan harakatlar tez javob harakatlarini amalga oshirishda qo’llaniladi. Ko’rib chiqilgan harakatlar ko’p hollarda umumiy birlikda ham foydalaniladi.