To‘plamlar. To‘plamlar ustida amallar. 10 sinf Algebra Komilov Mirodil Xosiljonovich X. T. V. tasarrufidagi afidum matematika fani o‘qituvchisi

Mavzu:
To‘plamlar. To‘plamlar ustida amallar.
10
sinf
Algebra
Komilov Mirodil Xosiljonovich X.T.V. tasarrufidagi AFIDUM matematika fani o‘qituvchisi.
To‘plamlar.
To‘plam deganda ixtiyoriy obyektlarning ( narsalar va predmetlarning) majmuasi tushuniladi.
O‘zbekistondagi viloyatlar to‘plami
Sinfdagi o‘quvchilar to‘plami
O‘quv qurollari to‘plami
Natural sonlar to‘plami
Lotin alifbosidagi harflar to‘plami
To‘plamlar.
To‘plamni tashkil etgan obyektlar uning elementlari deyiladi.
raqamlar to‘plamining
elementlari.
lotin alifbosidagi unli harflar to‘plami-
ning elementlari.
natural sonlar to‘plamining
elementlari.
To‘plamlar.
To‘plamlar A, B, C, … bilan belgilanadi. Elementlari a, b, c, … bilan belgilanadi.
yozuv - to‘plamning elementi yoki A to‘plamga tegishli ekanligini,
yozuv - to‘plamga tegishli emasligini bildiradi.

To‘plam	elementlar
	Trapetsiya, parallelogramm, romb, kvadrat, to‘g‘ri to‘rtburchak
	Shar, to‘g‘ri burchakli parallelepiped, piramida, prizma
Natural sonlar
	1, 4, 9, 16, 25, 36, 49, 64, 81, 100 ..
	0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
Ikki xonali juft sonlar

To‘rtburchaklar
Fazoviy jismlar
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,…
Kvadrat sonlar
Raqamlar
10, 12, 14, 16 … 96, 98

Elementlari sonlardan iborat bo‘lgan to‘plamlar sonli to‘plamlar deyiladi.

Elementlari sonlardan iborat bo‘lgan to‘plamlar sonli to‘plamlar deyiladi.

natural sonlar
to‘plami
butun sonlar
to‘plami
ratsional sonlar
to‘plami
irratsional sonlar
to‘plami
haqiqiy sonlar
to‘plami
To‘plamlar.
Odatda to‘plamlar ikki xil usulda beriladi.
1- usul. To‘plamning barcha elementlari beriladi:
, {oq, qora, ko‘k},

2- usul. To‘plamning elementlari uchun o‘rinli bo‘lgan xossalari ko‘rsatiladi:
,
,
.
Chekli to‘plamlar.
Agar to‘plamni tashkil etgan elementlar soni chekli sonda bo‘lsa, bunday to‘plam chekli to‘plam deyiladi.
chekli to‘plam
chekli to‘plam
chekli to‘plam
chekli to‘plam
chekli to‘plam
Cheksiz to‘plamlar.
Agar to‘plamni tashkil etgan elementlar soni cheksiz sonda bo‘lsa, bunday to‘plam cheksiz to‘plam deyiladi.
cheksiz to‘plam
cheksiz to‘plam
cheksiz to‘plam
cheksiz to‘plam
cheksiz to‘plam
Bo‘sh to‘plamlar.
Birorta ham elementga ega bo‘lmagan to‘plam bo‘sh to‘plam deyiladi va Ø kabi belgilanadi.
bo‘sh to‘plam
bo‘sh to‘plam
bo‘sh to‘plam
bo‘sh to‘plam
To‘plamlar.
chekli A to‘plamning barcha elementlari soni.
Cheksiz to‘plam uchun bo‘ladi.
Masalalar yechish.
Quyidagi to‘plamlarni elementlar sonini toping. Chekli yoki cheksiz to‘plamlarga ajrating.
Masalalar yechish.
Chekli to‘plamlar
Cheksiz to‘plamlar
Qism to‘plamlar.
Agar A to‘plamning hamma elementlari B to‘plamga tegishli bo‘lsa, A to‘plam B to‘plamning qism to‘plami deyiladi va A ⊆B kabi yoziladi.
{2, 3, 5} {1, 2, 3, 4, 5, 6 }
Qism to‘plamlar.
Agar A to‘plamning B to‘plamga tegishli bo‘lmagan elementlari mavjud bo‘lsa, A to‘plam B to‘plamning qism to‘plami bo‘la olmaydi va A B kabi yoziladi.
Masalalar yechish.
Quyidagi tasdiqlar to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri ekanligini aniqlang.
,
,
,
A B
A B
Qism to‘plamlar soni.

• {a} to‘plam ∅ va {a}, ya’ni (21) ikkita qism to‘plamlarga ega.

• {a, b} to‘plam esa (22) to‘rtta: ∅, {a}, {b} va {a, b} qism to‘plamlarga ega.

A ={a1, a2, a3, a4, … , an-1, an } - n ta elementdan iborat bo‘lgan to‘plamning qism to‘plamlar soni 2n ga teng bo‘ladi.
Masalalar yechish.
Quyidagi to‘plamlarning qism to‘plamlari sonini toping.

Darslikning

Darslikning

7 betidagi 6, 7, 10 mashqlar;

Mustaqil yechish uchun topshiriq

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!