To’plam mualifi to’G’risida ma’lumot

А) biriinchi darajali tarmoqlar

3. 
   rasm.B)Ikkinchi darajali tarmoqlar.
   

SHubhasiz ajratilgan serverlar uchun maxsus server funksiyalari mukammallashtirilgan OTlar o‘rantiladi. Bu OTlarning server qismi yuqoridagi funksiyalarni aniq bajarish va himoyalash uchun maxsuslashtirilgan. Masalan ular tarkibiga Novell NetWare va boshqalar. Bundan tashqari Windows NT OT ni misol qilishimiz mumkin. Uning Windows NT Server (dlya videlennogo servera) va Windows NT Workstation (dlya rabochey stansii) versiyalari mavjud. Ularda klient qismi maxsus qobiq OT ko‘rinishida qurilgan bo‘lsa, NT Server varianti server resurslarini taqdim etishning ko‘pgina vositalari bilan qurollangan, u bir vaqtning o‘zida ko‘pgina klientlar bilan bog‘lanishi, u bilan axborot almashinish imkoniyatiga ega, markazlashtirilgan boshqaruvchi hamda yuqori sifatli himoyaga ega. Ko‘pgina ajratilgan serverlar joriy topshiriqlarni bajarmasligi uchun(ularning unumdorligi susayadi) klient qismi mavjud emas.

Ammo bu masala Windows NT Server da teskari holatda hal etilgan. Bunday tarmoqdagi boshqa kompyuter resurslariga so‘rov bo‘lib qolsa, resurslarni klientlar o‘rtasida almashinish imkoniyatini beruvchi umumiy lokal dastur joylashtirilgan. Bu ishni

Windows NT Workstation bajaradi. Demak ajratilgan serverli tarmoqdagi barcha kompyuterlar bir vaqtda ham server ham klient vazifasini bajara oladi, bunaqa tarmoq funksiyasini simmetrik deb qarab bo‘lmaydi. Ulardagi dasturiy va texnik holatlarni 2ta kompyuter da ko‘rishimiz mumkin. (4-rasm).

3. 
   rasm. Kompyuterning dasturiy va texnik holatlar.
   

1. 
   kompyuter: server funksiyasini yuqori staxda bajaruvchi va maxsus TOT o‘rnatilgan.
   
2. 
   kompyuter: asosan klient fuksiyasini bajaruvchi, shu yo‘nalishga mo‘ljallangan ishlarni bajaruvchi OT o‘rnatilgan.
   

Nosimmetrik funksiya -nosimmetrik appararatli vositlarni talab etadi. SHuning uchun ajratilgan serverlar tezkor va tashqi xotiraning katta bo‘lishini talab etadi. Ular uchun nosimmetrik OTlar(spes) va nosimmetrik (spes) qudratli kompyuter bo‘lishi lozim.

Birinchi darajali tarmoqlarda hamma kompyuterlar bir-birlarining resurslaridan foydlanish huquqi barobar (dostup). Har qaysi foydanauvchi o‘zining resursini taqsimlaydigan qilishi mumkin, boshqasi undan foydalanishi mumkin. Bunday tarmoq barcha kompyuter uchun bir xil OT o‘rnatilgan bo‘lishi mumkinki, u barcha kompyuterning tarmoqda bir xil imkoniyatga ega bo‘lishini ta’min etadi.Bu tarmoqlarda ham nosimmetrik holatlarni ham kuzatish mumkin. Masalan: bir kompyuter o‘zining resurslarini boshqasidan himoyalashi mumkin. U server unga murojat etuvchi klient vazifasini o‘taydi.