Томонидан дарслик сифатида тавсия этилган

Маҳсулот ва хизматларни ўз эҳтиёжини қондириш учун эмас, балки 
бозорда айирбошлаш учун ишлаб чиқариш товар ишлаб чиқариш,
бундай ишлаб чиқаришга асосланган хўжалик эса – товар хўжалиги 
дейилади.
Товар хўжалигида кишилар ўртасидаги иқтисодий муносабатлар 
буюм орқали, улар меҳнати маҳсулини олди-сотди қилиш орқали намоён 
бўлади.
Товар ишлаб чиқариш натурал хўжаликнинг ривожланиши, маҳсулотлар 
тури ва миқдорининг ўсиши натижасида пайдо бўлади. Натурал ва товар 
хўжаликларининг бир-биридан фарқини 4.1-жадвал орқали кўриш мумкин. 

---

168 
Товар ишлаб чиқариш ишлаб чиқарувчилар билан истеъмолчилар 
ўртасидаги муносабатларнинг, меҳнатни ўлчаш ва уни жамиятнинг жами 
меҳнати таркибига киритишнинг ўзига хос усулидир. Натурал хўжаликни 
сиқиб чиқариш ва товар айирбошлашнинг ривожланиш жараёни меҳнат 
тақсимотининг чуқурлашуви, ишлаб чиқаришнинг ихтисослашуви, хусусий 
мулкнинг вужудга келиши ва ривожланиши асосида индивидуал 
хўжаликларнинг товар айирбошлашга, олди-сотдига ўтиш йўли билан 
боради. Айрим турдаги маҳсулотларни ишлаб чиқаришга ихтисослашув 
уларни турли хил ишлаб чиқарувчилар ўртасида айирбошлашни зарур қилиб 
қўяди. Айни пайтда ихтисослашув меҳнат унумдорлигининг ошишига олиб 
келади, демак, товар айирбошлаш фақат зарургина эмас, балки фойдали 
бўлиб ҳам боради. Вақтни ва моддий ресурсларни тежаш товар хўжалигини 
ривожлантиришнинг ҳаракатлантирувчи кучи бўлиб чиқади. Айирбошлаш 
жараёнига тортиладиган ишлаб чиқарувчилар тобора бир-бирларига кўпроқ 
боғланиб борадилар.
Дастлабки даврларда товар хўжаликлари жамоалар, қулдорлик 
латифундиялари, феодал ва деҳқон хўжаликлари ўртасида алоқалар 
ўрнатилишига ёрдам бериб, ишлаб чиқаришнинг ва умуман жамиятнинг 
ривожланиши учун қўшимча имкониятлар очган.