Томонидан дарслик сифатида тавсия этилган

жаҳон хўжалиги – бу халқаро меҳнат тақсимоти, савдо, 
ишлаб чиқариш, молиявий, илмий-техникавий ва бошқа иқтисодий 
алоқалари кучайган турли мамлакатлар хўжаликлари умумий 
тизимидир. 
Жаҳон хўжалиги
субъектлари
бўлиб қуйидагилар ҳисобланади:
- ўз ичига миллий иқтисодиёт мажмуини олувчи турли мамлакатлар; 
- трансмиллий корпорациялар; 
- халқаро ташкилот ва институтлар; 
- миллий иқтисодиёт чегарасидан чиққан, хўжалик барча соҳалари 
таркибидаги фирмалар. 
Жаҳон хўжалиги миллий хўжаликдан ягона жаҳон бозорининг 
мавжудлиги билан фарқланади. Жаҳон бозорининг амал қилишига 
ривожланган мамлакатларнинг иқтисодий сиёсати аҳамиятли таъсир 
кўрсатади. Жаҳон бозорининг ўзига хос хусусияти бўлиб жаҳон нархлари ва 
халқаро рақобат тизимининг амал қилиши ҳисобланади. Айнан халқаро 
рақобатнинг мавжудлиги турли даражадаги миллий қийматларни ягона 
байналминал қийматга келтиради. Жаҳон нархи жаҳон бозорига 
неъматларнинг асосий ҳажмини етказиб берувчи мамлакатлардаги шарт-
шароитлар орқали аниқланади. Мамлакатлар ўртасида сотиш бозорларини 
эгаллаш учун кескин рақобат кураши олиб борилади.
173
Қаралсин: Борисов Е.Ф. Экономическая теория: учеб. – 2-е изд., перераб. и доп. – М.: ТК Велби, Изд-во 
Проспект, 2005, с.497-499. 
174
Қаралсин: Экономика: Учебник, 3-е изд., перераб. и доп. / Под ред. д-ра экон. наук, проф. А.С.Булатова. – 
М.: Экономистъ, 2005, с.691.

---

516 
Жаҳон хўжалигида ҳар бир ўзгаришлар (жаҳон бозоридаги нархлар 
ҳаракати ва алоҳида мамлакатнинг экспорт имкониятидан тортиб дунё 
иқтисодиётидаги таркибий 
силжишлар 
ва 
халқаро 
монополиялар 
фаолиятигача) дунёдаги барча мамлакатлар манфаатини ўзига тортади. 
Мамлакатнинг савдо, ишлаб чиқариш, валюта-молия соҳаларидаги жаҳон 
тамойилларига боғлиқлик объектив реаллик ҳисобланади. Ҳозирги даврда 
ҳар қандай мамлакатни унинг иқтисодиёти қандай ривожланган бўлишидан 
қатъий назар, жаҳон хўжалиги алоқаларига жалб қилмасдан тўлақонли 
иқтисодий ривожланишини таъминлаш мумкин эмас. 
Шу сабабли Президентимиз И.Каримов «Мамлакатнинг жаҳон хўжалик 
алоқаларида, халқаро меҳнат тақсимотида кенг миқёсда иштирок этиши очиқ 
турдаги иқтисодиётни барпо этишнинг асосидир»
1
, деб таъкидлайди. 
Дунё бир-биридан мақсадлари, амал қилиш механизми билан 
фарқланувчи турли хил ижтимоий-иқтисодий тузумлар, халқаро гуруҳларга 
бўлинган. Жаҳон ҳамжамияти мамлакатларини туркумлаш ҳар хил мезонлар 
асосида амалга оширилади.
Турли мамлакатларнинг