Тok va kuchlanish stabilizatorlari, ularning vazifasi Kuchlanish gazorazryad stabilizatorlari

Mustaqil ishi -1
Infokommunikatsiya tizimlarining elektr ta’minoti fanidan
Bajardi : PSI402 guruh
Sunnatillayev Sadriddin
Tekshirdi : Abdullayeva Surayyo


Toshkent 2022
Тok va kuchlanish stabilizatorlari, ularning vazifasi
Kuchlanish gazorazryad stabilizatorlari. Gazorazryad asboblari o‘zgarmas tokda kuchlanishni barqarorlashtirishda (stabilizatsiya) ishlatiladi. Buning uchun sekin yonadigan yoki toj razryadli stabilitronlar ishlatiladi.

2.38-rasmdan ko‘rinib turibdiki, stabilitrondagi kuchlanishning kamayishi stabilitrondan o‘tayotgan tokning kattaligiga deyarli bog‘liq bo‘lmaydi. Tavsifning 1—2-uchastkasi—ishchi uchastka, ushbu uchastka atrofidagi stabilitronning kuchlanishi — kuchlanish barqarorligi Ubar. deyiladi. Gazorazryad stabilitronlar 5 dan 60 mA ga teng bo‘lgan barqaror toklarda, 70 V va undan yuqori kuchlanishlarni barqarorlashda ishlatiladi. Yana shuni aytishimiz kerakki, kuchlanish stabilizatorlari elektron lampalardan yoki tranzistorlardan iborat bo‘ladi.
Тok stabilizatorlari kuchlanishning o‘zgarishida zanjirdagi tok miqdorining o‘zgarmas bo‘lib turishini avtomatik tarzda saqlab turadigan asboblardir. Тokni barqarorlashtirish uchun mo‘ljallangan asboblar baretterlar deb ataladi. Baretterlar ko‘pincha elektron lampa cho‘g‘lanish tokini barqarorlashda ishlatiladi. Uni cho‘g‘lanish zanjiriga ketma-ket ulanadi, bunda lampaning manbayi uchun zarur kuchlanish ortishi baretterda o‘chadi (2.39-rasm). Parallel ulangan cho‘g‘lanuvchi hamma lampalarning umumiy toki baretterning nominal tokiga teng bo‘lishi kerak:
In1 + In2 + In3 = Ib.nom.
2.40-rasmda baretter tokining kuchlanishga bog‘liq egri chizig‘i keltirilgan.

Тo‘g‘rilagichlar haqida umumiy tushunchalar
Тo‘g‘rilagichlar deb, o‘zgaruvchan tokni bir yo‘nalishdagi o‘zgarmas tokka yoki puls tokiga aylantirib beradigan qurilmalarga aytiladi. Bu aylantirishlar ko‘p hollarda ventillar yordamida amalga oshiriladi. Тo‘g‘rilagichlarning sifatli tavsiflari ko‘pgina hollarda ventillarning volt-amper tavsifiga bog‘liq bo‘ladi (2.32-rasm).