Tohiriylar davlati Abbosiylar xalifaligi parchalanishi munosabati bilan Xurosonda tashkil topgan davlat (821-873). Asoschisi Tohir ibn Husayn

1-savol.
Tohiriylar davlati - Abbosiylar xalifaligi parchalanishi munosabati bilan Xurosonda tashkil topgan davlat (821—873). Asoschisi — Tohir ibn Husayn. Xalifa Ma'munga Arab xalifaligi taxtini egallashga yordam bergani uchun 821 yilda Tohir ibn Husayn Xuroson va Movarounnahrning noibi etib tayinlangan. U xalifalikdan mustaqil boʻlishga harakat qilgan. 822-yilda xutbadan xalifa nomi chiqartirib tashlangan. Shunday qilib, Xuroson va Movarounnahr boshqaruvi tohiriylar xonadoniga meros boʻlib qolgan. Tohir ibn Husaynning oʻgʻli Abul Abbos Abdulloh noibligi (828—844) davrida maʼmuriy markaz Marvdan Nishopur shahriga koʻchirilgan. Tohiriylar davrida Somonxudot avlodlari Movarounnahr shaharlarida mahalliy noib edilar. Tohiriylar ularni oʻzlariga tobe sifatida tan olganlar. Tohiriylar rasman oʻzlarini xalifaga tobe deb koʻrsatsalarda amalda mutlaqo mustaqil ish yuritganlar. Ular dastavval siyosiy hokimiyatni mustahkamlashga va qishloq xoʻjaligini tartibga solishga harakat qilishgan. Dehqonchilik vohalarining suv taʼminotini yaxshilash uchun yangi kanallar qazilgan. Tohiriylar davlat boshqaruvi, fuqarolarga munosabat, ayniqsa, soliq tartiblariga alohida ahamiyat berganlar. Mulkdor dehqonlarning jabrzulmidan, ogʻir soliqlardan bezor boʻlgan aholi mamlakatda tez-tez qoʻzgʻolon koʻtarib turgan. 9-asrning 60-yillarida Xurosonda gʻoziylar faolligida xalq qoʻzgʻoloni avj olib ketgan. 873 yilda Tohiriylar hukmronligi tugatilib, yangi Safforiylar davlati tashkil topgan.
3.savol
Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев БМТ минбаридан туриб, Ўрта Осиёни тинч ва гуллаб-яшнаётган ҳудудга айлантириш, Орол муаммосини ҳал қилишда умумжаҳон иштироки, Афғонистонда тинчлик ўрнатиш ва бутун дунё ёшларини террорчилик хавфидан асраб қолиш кераклиги ҳақида гапирди.
Хусусан, Шавкат Мирзиёев бугунги кунда Ўзбекистонда муҳим иқтисодий ва ижтимоий ислоҳотлар олиб борилаётгани, Ўзбекистон Ўрта Осиё мамлакатлари билан дўстона қўшничилик муносабатлари ривожлантиришга ҳаракат қилинаётгани ҳақида сўзлаб берди.
Шунингдек, Ўзбекистон президенти ҳудуд хавфсизлигига таҳдид солаётган муаммалар Афғонистонда тинчлик ўрнатиш масаласига алоҳида тўхталиб ўтди. Бу борада Шавкат Мирзиёев АҚШ президенти маъмуриятининг Афғонистон билан қўшни мамлакатлар билан келишган ҳолда тинчлик ўрнатиш ташаббусини қўллаб қувватлади.
Ундан ташқари Шавкат Мирзиёев Ўрта Осиёнинг экологик муаммоси бўлган — қуриб қолаётган Орол денгизи борасидаҳам тўхталиб ўтди. Ўзбекистон президенти ўзи билан олиб келган харитани намойиш қилди.
Сўзининг давомида Шавкат Мирзиёев бутун дунё ёшлари орасида террорчилик тарқалиб бораётганига эътибор қаратди. Ўзбекистон президенти ушбу муаммони ёшларга ўз имкониятларини намойиш қилиш учун янги шароитлар яратиб бериш орқали ушбу муаммони ҳал қилишни таклиф қилди.
Нутқининг сўнггида Ўзбекистон президенти бутун дунёда таълим ва ўрганиш орқали диний тоқатлиликни оширишга даъват қилди. Президент бу борада Ўзбекистонда ислом цивилизацияси маркази ташкил қилинаётганини эслатиб ўтди.