|
4. Tеkshiruv-diagnostik dasturlar EXM ning ishlashi jarayonidagi nosozliklarni tеkshirish, aniqlash va bartaraf etish profilaktikasi uchun mo’ljallangan.
5. Amaliy dasturlar pakеti – bu amaliy masalalarni yеchish uchun mo’ljallangan dasturlar to’plamidir. Ularga – ilmiy hisoblashlar, modеllashtirish va x.k. misol bo’ladi.
Izox: Har bir amaliy dasturlar pakеtining o’z tili bo’lib, bu pakеtga tеgishli ishlarning bajarilish tartibi ushbu tilda ifodalanadi.
Hujjatlar majmuasi – matnli hujjatlarning GOST (ЕSKD) ga muvofiq tayyorlan-gan to’plami bo’lib, ularda tizimli dasturiy ta’minotning mos bo’laklarini ekspluatatsiya qilish va o’rnatish haqidagi ma’lumotlar bеriladi.
33. Fayllar tizimining strukturalik tashkil etilishi usullari haqida ma’lumot bering.
Fayllar tizimi fayllar uchun sanab utilgan barcha xususiyatlarni o’z ichiga oladi, va yana ba’zi bir qo’shimcha xususiyatlarga xam ega. Bu xususiyatlar fayllar tizimining strukturalik tashkil etilishi bilan bog’lik. Keling, qandaydir tashqi saqlash qurilmasi (TSQ) fazosini qarab chiqaylik va bu fazoda fayllarni joylashtirishni tashkil etishni ko’rib chiqamiz. 1. Uzluksiz segmentli fayllarni birdarajali tashkil etish. «Birdarajali» termini tizim unikal nomlangan fayllar bilan ishlashni ta’minlashini anglatadi. Tashqi saqlash qurilmasi chegarasida berilganlarni saqlash uchun katalog deb ataluvchi soxa ajratiladi. «Boshlang’ich blok» berilgan ism bilan boshlanuvchi tashqi saqlash qurilmasidagi nisbiy adresni ko’rsatadi. «Oxirgi blok» berilgan faylning oxirgi blokini aniqlaydi. Faylni ochish funktsiyasi katalogda fayl ismini topish, uning boshlanishi va oxirini aniqlashni amalga oshiradi. (amalda berilganlar ko’rsatilganidan kam joy egallashi mumkin, lekin bu xaqda keyinroq to’xtalamiz). Bu xarakat juda oddiy, shu bilan katalogni OT xotirasida saqlash mumkin, bu esa almashinuvlarni kamayishiga olib keladi. Agar yangi fayl tashkil etilayotgan bo’lsa, u bo’sh joyga yoziladi. Ismlar katalogiga o’xshash bo’sh fazolar (fragmentlar) jadvali bo’lishi mumkin. O’qish-yozish qo’shimcha almashinuvlarsiz amalga oshiriladi, chunki faylni ochishda biz berilganlarni joylashtirish diapazoniga ega bo’lamiz. O’qish ushbu struktura blokiga mos ravishda amalga oshiriladi va xech qanday qo’shimcha ma’lumot talab etilmaydi, almashinuv xam mos ravishda tezda amalga oshiriladi. Endi qarab chiqaylik, bunday faylga qo’shimcha ma’lumot yozmoqchimiz, lekin bo’sh fazo joy yo’q? Bu xolda tizim ikki xil yo’l tutishi mumkin. Birinchidan, u sizga joy yo’qligini aytadi va siz o’zingiz nimadir qilishingiz kerak bo’ladi, ya’ni qandaydir ushbu faylni biror joyga ko’chirib turadigan va kerakli ma’lumotni qo’shadigan jarayonni qo’yasiz. Bunday ko’chirish yetarli darajada qimmatga tushadigan funktsiya. Ikkinchi imkoniyat - almashinuvni rad etiladi. Bu esa faylni ochish jarayonida avvaldan qo’shimcha joy olib qo’yish kerakligini anglatadi; bu xolda fayl tizimi buferning bo’sh o’lchamini tekshiradi va u kam bo’lsa, Ushbu faylni joylashtirish uchun bo’sh joy qidiradi. Bunday kuramizki, bunday tashkil etish sodda, almashinuvlarda unumli, lekin fayl uchun joy yetishmagan xollarda unimsizlik boshlanadi. Bunday tashkari fayl tizimining uzoq ishlashi davomida diskda xuddi operativ xotiradagi kabi fragmentatsiya xolati yuz beradi. Ya’ni bush joylar mavjud ,lekin faylimizni joylashtirish uchun yetarli joy yo’q bo’lgan xolat yuzaga keladi. Fayl tizimini bunday tashkil etilishining fragmentatsiyasi bilan kurashishda uzoq, og’ir va fayl tizimi uchun xavfli bo’lgan jarayon, ya’ni fayllarni bir-biriga zichlashtirish jarayoni amalga oshiriladi. Bunday tashkil etish bir foydalanuvchilik fayl tizimi uchun kulay va foydalidir, chunki foydalanuvchilarning kupligi xolatida fragmentatsiya yuz beradi. Zichlashtirish jarayonini xar doim qo’yish maqsadga muvofiq emas. Boshqa tomondan tizim oddiy va xech qanday qo’shimcha xarajatlar talab qilmaydi
34. Misol. Quyidagi dastur bo’lagini leksik taxlil qiling. / * bp ni o‘rnatish* / if (( br = fopen ( “ bill” , “ w”)) == NULL ) { fprintf ( stderr , “ Cant open bill \ n “ ) ; exit( - 1); / * bajarilishni tugatish * / } while (( c= getc(fp)) != EOF) putc ( c, bp) ; exit (0);}
35. Operatsionlarning tizim rivojlanish imkoniyatlari nimalarda ko‘rinadi? Javobingizni misollarda asoslang.
Kompyuter resurslarini va ma’lumotlarni muvofiqlashtiradigan va boshqaradigan dasturiy ta’minotning asosiy qismi yoki, dasturlarning bajarilishini boshqaradigan va tizimning resurslarini taqsimlash, rejalashtirish, kirish-chiqishni va ma’lumotlarni boshqararish kabi vazifalarni ta’minlaydigan dasturiy vosita. Garchand operatsion tizimlar ko‘proq dasturiy bo‘lsalar ham, biroq, qisman apparat vositalari qo‘llanishi ham mumkin. Operatsion tizimlarning asosiy vazifalariga:
fayl tizimini boshqarish (yozish, o‘zgartish, fayllardan nusxa ko‘chirish, erkin foydalanishni nazorat qilish);
dasturlar bajarilishini boshqarish (protsessor vaqtini taqsimlash, dasturlarni diskdan tezkor
xotiraga yuklash, yashirin xavfli ta’sirni tutib olish va h.q.);
xotirani boshqarish (keshlash, taqsimlash, ma’lumotlar butligi nazorati va h.k.);
foydalanuvchi bilan muloqot (klaviaturadan, sichqonchadan buyruqlarni o‘qish, axborotni ekranga, printerga chiqarish va h.k.) kiradi.
Bundan tashqari operatsion tizimlar, kompyuterlarni turli rusumdagi tarmoqlardan – mahalliy tarmoqlardan global koorporativ tarmoqlargacha, shu jumladan, Internet tarog‘idan erkin foydalanishni boshqaradi. Operatsion tizimga misollar - MS-DOS, Linux, UNIX, Windows, Solaris va boshqalar.
36. Kodni generatsiyalash jarayoni deganda nimani tushunasiz?
37. Misol. C++ dasturlash tilida ixtiyoriy fayldan 8ta haqiqiy qiymat elementli to‘plamni o’qiydigan va unga 4 ta haqiqiy elementni qo‘shib faylga yozadigan dasturini tuzing.
38. Operatsion tizim yadrosi nima va qanaqa turlari mavjud?. Javobingizni misollarda asoslang.
Yadro - operatsion tizimning markaziy qismi, bu kompyuterning resurslariga, masalan, protsessor vaqti, xotira, tashqi apparat, tashqi kirish moslamasi va chiqish kabi dasturlarga muvofiqlashtirilgan kirishni taʼminlaydi. Shuningdek, yadro odatda fayl tizimi va tarmoq protokoli xizmatlarini taqdim etadi.
Operatsion tizimning asosiy elementi sifatida yadro ilovalar uchun zarur boʻlgan tizim resurslariga kirish uchun abstraktsiyaning eng past darajasi hisoblanadi. Odatda, yadro protsesslararo aloqa mexanizmlari va operatsion tizim tizimidagi qoʻngʻiroqlarga dastur qoʻngʻiroqlari yordamida tegishli dasturlarning bajariladigan jarayonlariga bunday kirishni taʼminlaydi.
Taʼriflangan vazifa yadro arxitekturasi turiga va qanday amalga oshirilishiga qarab farq qilishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
