Titrimetrik usul

Kimyoviy ekvivalent va molyar konsentratsiya ekvivalenti. Qaysi miqdordagi moddalar bir-biriga ekvivalent ekanligi reaksiya tenglamasi bilan aniqlanadi. Masalan, neytrallanish reaksiyasida:
NaOH + HCl \u003d NaCl + H 2 O
1 mol ishqor va 1 mol kislota qoldiqsiz reaksiyaga kirishadi. Ammo natriy gidroksidi sulfat kislota bilan reaksiyaga kirishganda:
NaOH + ½H 2 SO 4 = ½Na 2 SO 4 + H 2 O
1 mol ishqorni zararsizlantirish uchun ½ mol sulfat kislota yetarli. Bir mol HCl (shuningdek, bir mol NaOH) bitta ekanligi odatda qabul qilinadi kimyoviy ekvivalent. Shu bilan birga, ½ mol sulfat kislota ham bitta kimyoviy ekvivalentni ifodalaydi. Bundan kelib chiqadiki, moddalarning bir-biri bilan qoldiqsiz reaksiyaga kirishish nisbati ushbu moddalarning mollari soniga emas, balki ularning soniga qarab hisoblanishi kerak. mol ekvivalentlari. Shunday qilib, titrimetriyada ishlatiladigan eritmalardagi moddalar tarkibini ifodalash uchun konsentratsiyadan foydalanish qulay (umumiy kimyoning «Eritmalar konsentratsiyasini ifodalash usullari» bo'limiga qarang), bu moddaning ekvivalentining necha molini ko'rsatadi. eritmaning birlik hajmida (bir litr) mavjud. Bu shunday deb ataladi molyar ekvivalent konsentratsiya (FROM n, mol ekviv/l). Ilgari, bu kontsentratsiya "deb nomlangan. normal konsentratsiya"(birlik mg-ekv/l), hozirda normativ hujjatlardan chiqarib tashlangan: GOSTlar, usullar va boshqalar. Biroq, bu eski nom keng qo'llanilishida davom etmoqda amaliy ish. Shunga ko'ra, qiymatni tavsiflash FROM n, hali hal ma'lum bor, deb aytish normallik; masalan, konsentratsiyasi 2 mol ekviv/l bo‘lgan eritma ikki normal deb ataladi, 1 mol ekviv/l normal, 0,1 mol ekviv/l desinormal va mos ravishda 2 n., 1 n., 0,1 bilan belgilanadi. n. va hokazo. Bunda o'quv qo'llanma kabi atamalar va belgilar ham qo'llaniladi.
Kimyoviy ekvivalent tushunchasi moddaning bir molekulasi boshqa moddaning ikki, uch va hatto undan ko'p molekulalari bilan reaksiyaga kirishishda ekvivalent bo'lishi mumkinligini hisobga olish imkonini beradi. Moddaning kimyoviy ekvivalenti bu moddaning shunday miqdori (mollar soni) yoki massasi bo'lib, u kimyoviy reaksiyalarda 1 mol (yoki 1 g) vodorod ioniga ekvivalent (ya'ni, qo'shiladi, almashtiriladi, chiqariladi) H + yoki atomik vodorod H. Kislotalar va asoslar uchun qiymat kimyoviy ekvivalentning molyar massasi M ekv, dan hisoblangan molyar massa M kislota molekulasi tomonidan ajralgan vodorod ionlari sonini yoki dissotsilanish jarayonida asos molekulasi tomonidan ajratilgan gidroksid ionlari sonini hisobga olgan holda:
;  .
Shunday qilib, ular bir mol yakka zaryadlangan ionlar bilan reaksiyada moddaning mol umumiy massasining qancha massasi ekvivalentligini ko'rsatadi. Xuddi shunday, alohida ionning kimyoviy ekvivalentining molyar massasini topishda ionning molyar (yoki atom) massasi uning zaryadiga bo'linadi. z, birlik zaryadga qancha massa tushishini hisoblash:
.
Magniy va kaltsiy ionlarining ekvivalent molyar massasini hisoblash 1.1-kichik bo'limda keltirilgan. qattiqlik birliklarini hisobga olgan holda.
Redoksmetrik — oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari va redoks juftliklarning potensiallarini o'lchashga asoslangan usul bo'lib, uning yordamida redoks juftliklarning standart va real potensiallari, ular asosida esa turli xil konstantalar hamda kinetik kattaliklar aniqlanadi.
Redoksimetriyada qo’llani­ladigan metodlarning nomi, odatda, titrlangan ishchi erit­malarning nomidan kelib chiqadi. Ko’proq qo’llaniladigan redoksimetriya metodlari quyidagilar:
Permanganatometriya. Bu metod kaliy permanganat KMnO₄ eritmasining oksidlovchi xossasiga asoslangan. Titrlash bu metodda indikatorsiz bajariladi.
Yodometriya. Bu metodda oksidlovchi sifatida erkin yod eritmasi (J^- ioni-qaytaruvchi) ishlatiladi. Bu metod yorda­mida oksidlovchilarni ham, qaytaruvchilar miqdorini ham aniqlash mumkin.