Tilshunoslikka kirish

20-§. LUG’AT SATHINING QO’LLANISH DOIRASIGA KO’RA TASNIFI
Til-umumiy, nutq esa xususiy hodisadir. Nutq ikki shaklda bo’ladi: og’zaki va yozma. Og’zaki nutq bevosita, yozma nutq bavosita amalga oshiriladi.

Xalq tili o’zbek xalqining so’zlashuv nutqidir. Xalq tili tarkibiga adabiy til ham kiradi. Xalqning asosiy til boyligi adabiy til hisoblanadi. Adabiy til xalq tilining fonetik, talaffuz, lug’aviy va grammatik jihatidan me’yorlashtirilgan eng yuqori shaklidir. Adabiy til me’yorlari va qoidalari shu xalq tilida so’zlovchilar uchun umumiy bo’ladi.

Adabiy tilning ham ikki ko’rinishi mavjud: og’zaki adabiy til (radio, televideniye); yozma adabiy til (matbuot tili) .

O’zbek tiliga oid dastlabki yozma yodnomalar (O’rxun-Enasoy yozuvlari) V- VIII asrlarga oiddir.

Tildagi so’zlarning qo’llanishi bir xil darajada emas. Qo’llanish doirasi jihatidan o’zbek tili leksikasi ikki xil bo’ladi: 1.Umumiste’mol leksikasi ( iste’mol doirasi chegaralanmagan leksika) 2. Iste’mol doirasi chegaralangan leksika.