Tilshunoslikka kirish fanining predmeti


TILSHUNOSni  shu jarayonning natijasi, yani tayyor matn qiziqtiradi.   PSIXOLINGVIST



Download 0,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet53/141
Sana30.01.2021
Hajmi0,8 Mb.
#57854
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   141
Bog'liq
tilshunoslikka kirish

TILSHUNOSni  shu jarayonning natijasi, yani tayyor matn qiziqtiradi.  
PSIXOLINGVISTni  tildan muomala vositasi sifatida foydalanish jarayoni va ushbu 
jarayonning  natijasi  qiziqtiradi.  U  nutqni  yaratish  va  qabul  qilish  jarayonida  inson 
bosh miyasida sodir böladigan özgarishlar bilan shug’ullanishi lozim. 
 
Psixolingvistika    psixologiya  va  tilshunoslik  kesishgan  nuqtadan  bos h-
lanadi.  U  fan  sifatida  nutqiy  tafakkurning  yuzaga  kelishi  va  idrok  etilishi  qonun i-
yatlarini örganadi. 
 
Til, nutq va nutq faoliyati  özaro bog’liq hodisalar bölib ular bir-birini taqazo 
qiladi. Ularni bir-biridan ajratish mumkin emas. Tadqiq qilish jarayonida ularni shartli 
ravishda ramziy ma’noda bir-biridan ajratish mumkin.  
 
Til-ifoda  vositasi,  nutq-ifoda  usuli,    nutq  faoliyati  esa  axborot  almash ish 
jarayonidir. 
 
Nutqning yaratilishi murakkab jarayon b ölib, bir necha bosqichdan iborat. B 
i  r  i  n  c  h  i      bosqichda  nutq  rejalashtiriladi,  programmalashtiriladi,  yani kishi nima 
haqida gapirmoqchi bölganligini belgilaydi. Buning uchu axborot jamlanadi, muximlari 
qoldirilib, ikkinchi darajalilari tashlab yuboriladi. I k k i n c h i   bosqichda ju mlaning 
sintaktik  tuzilisi  quriladi.  Gapning  umumiy    tuzilishi,  uning  grammatik  shakli  taxmin 
qilinadi, zarur söz, tovushlar tanlanadi. Uchunchi   bo sqichda jumla talaffuz qilinadi. 


 
46 
Shu tariqa sözlash, gapirish jarayoni sodir böladi, yani axborot s özlovchi tomonidan 
kodlanadi. 
 
Tinglash jarayonida ushbu kod- tovush signallari tinglovchi tomonidan s öz 
ma’nolariga  ajratiladi.  Natijada  s özlovchi  uzatgan  fikr  tinglovchi  tomonidan  qabul 
qilinadi. 
 
 
 
 
 
NUTQ  FAOLIYATI 
 
 
 
 
 
    turlari 
 
 
 
   
 
OG’ZAKI                                              YOZMA      
 
 
 
tinglab tushunish          gapirish                     öqish  
 
yozish  
   audirovaniye              s özlash 
     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
NUTQ  FAOLIYATI 
 
 
 
 
 
   shakllari 
 
 
 
      MONOLOG                                                                  DIALOG 
          gapirish*                                                                   gaplashish* 
           sözlash*                                                                   sözlashish*     
       yakka nutq**                                                               juft nutq**        
 
 
* S.Saidaliev  1992.  88-177 sahifalar. 
** J.Jalolov    1995.              sahifalar. 
 
 
Nutq faoliyati özining murakkab mexanizmlari vositasida reallashadi, y uzaga 
keladi. 

Download 0,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   141




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish