Tilshunoslikka kirish fanining predmeti

T I P O L O G I K  yoki  M O R F O L O G I K  klassifikatsiyadir. 
Klassifikatsiyaning  bu  turi  geneologik  klassifikatsiyaga  nisbatan 
ancha  yoshdir.  Bu  klassifikatsiyaning  ilk  tarafdori  Fridrix  Shlegel  (1772-
1829)  bo’lib,  u  sanskrit  tilini  grek,  lotin  va  turk  tillari  bilan  qiyoslab 
quyidagi hulosalarga kelgan: 
1. Hamma mavjud tillarni ikki turga bo’lish mumkin: 
    a) flektiv tillar, b) affiksli (agglyutinativ) tillar. 
2. Har bir til ma’lum turga oid holda paydo bo’ladi  va shundaylig icha 
qoladi. 
3.  Flektiv  tillar  -  “boy,  sodda,  umri  boqiy”,  affiksli  tillar  esa-  “qam-
bag’al, sust rivojlanadi, kamchilikli va sun’iy”. 
Fridrix  Shlegelning  akasi  Avgust  Vilhelm  Shlegel  (1767-1845) 
ukasining klassifikatsiyasini qayta ishlab, barcha tillarni uch guruhga bo’ldi: 
1. Flektiv tillar (olmon, slavyan va boshqalar). 
2. Affiksli tillar (turk tillari). 
3. Amorf tillar (xitoy, v’yetnam, birma).  
 
Aka-uka Slegellarning kamchiliklari quyidagilar: 
- Flektiv tillarda hamma grammatik hodisalar fleksiyadan   
 
   iborat emas. 

---

 
35 
- Xitoy tiliga o’hshagan tillarni amorf tillar deyish noo’rin,  
 
 
  chunki formadan tashqaridagi tillarni bo’lishi mumkin emas. 
- Tillarni boy yoki qambag’alga bo’lish mumkin emas. 
Hozirgi  kunda  morfologik  klassifikatsiya  dalillariga  muvofiq 
 
jahon  tillari to’rt turga ajratiladi: 
1. Flektiv tillar. 
2. Agglutinativ tillar. 
3. O’zakli (qo’shimchasiz) tillar. 
4. Ko’p sostavli tillar