Tilshunoslik nazariyasi dan ma’ruzalar to’plami Saloxiddin suyunboyev

2.Tilshunoslik fanining tarmoqlari. 

Kishilarning eng muhim aloqa vositasi 

bo‘lgan tilni tilshunoslik fani o‘rganadi. Tilshunoslikning quyidagi tarmoqlari 

mavjud. 

1. Ekstralingvistika (ekstra – tashqi, lingvistika – tilga xos) tildan tashqarida, 

ammo bevosita til bilan bog‘liq bo‘lgan xususiyatlarni o‘rganadi. 

Ekstralingvistika quyidagi tarmoqlarga ajraladi: 

A. Sotsiolingvistika. Bunda tilning tabiati va ijtimoiy vazifasi, ijtimoiy taraqqiyot 

sharoitlari  o‘rganiladi. Sotsiologiya va lingvistikaning sintezidan iborat bo‘lgan 

bu soha til bilan ijtimoiy hayot faktlari aloqasi; ekstralingvistik omillar ta’sirida 

til taraqqiyotidagi faol jarayonlar; radio, televideniye, kino kabilarning keng 

tarqalishi bilan tilning og‘zaki va yozma shakli o‘rtasidagi nisbatning o‘zgarishi, 

til siyosatini yuritishning vazifa va shakllari; keng xalq ommasi nutq 

madaniyatini ko‘tarish kabi muammolar bilan shug‘ullanadi. 

B. Metalingvistika. Bunda tilning tafakkur bilan,  gapning fikr bilan o‘zaro 

bog‘liqligi, farqli tomonlari, tilning mazmun tomoni, nutq faoliyati, til 

birliklarining matn va sharoit bilan aloqasi o‘rganiladi. 

---