Tilshunoslik maktablari

Kopengagen sturukturalizmi

• Struktur tilshunoslikning bu maktabi XX asrning 30-yillarida paydo bo`ldi.
• Bu maktabga Daniyada asos solindi.
• Daniyalik V.Bryondal, X. Uldallar ham bu maktabning vakillari hisoblanadi.

• Ko`zga ko`ringan targ`ibotchisi sifatida Yelmseni ta’kidlash mumkin.
• Glossemantikaning nazariy asoslari Lui Yelmsovning “Umumiy grammatika prinsplari”, “Kelishik kategoriyasi”, “Til va nutq” kabi asarlarida bayon qilinadi.

Glossemantika

• .Yelmslev «Til nazariyasi tezislari» («FIpojioroMeHbi kTeopnn A3biKa») nomli asarida o ‘zining asosiy nazariy qarashlarini bayon qiladi. U o ‘z qarashlarini an ’anaviy tilshunoslikning kamchiliklarini fosh qilishdan boshlaydi. Uning fikricha, an ’anaviy tilshunoslik til tabiatini bilishdan ko‘ra til egalarining tarixgacha va tarix davrida bo'lgan sotsial sharoiti va xalqlar o ‘rtasidagi aloqasini bilishga k o 'proq e ’tiborni qaratdi. Bu tilshunoslik tildan tashqaridagi hodisalarga ko‘proq e’tiborni qaratganligi uchun transsendentlik xususiyatiga ega b oidi. Transsendentatamasi o'zgaruvchan, ikkinchi darajali, o‘tkinchi kabi ma'nolarni bildiradi.

L.Yelmslevning ta'kidlashicha, haqiqiy ilmiy tilshunoslik immanentlik xususiyatiga ega b o iish i kerak. Uning ma'nosi shuki, tilshunoslik tilnmg ichki xususiyatlarini o ‘rganish bilan shug‘ul-

lanishi kerak. Shuning uchun lingvistik nazariya tildan tashqaridagi hodisalarga bog‘liq bo'lmagan, tilni til qilib turgan barqaror birliklarni qidirishdan iborat bo‘lishi lozim. Ana shu barqarorbirliklami ajratish va tavsiflash tamoyilini L.YeImslev empirik tamoyildeb hisoblaydi.

Uning fikricha, bu tamoyilda lingvistik birliklar tavsifi har qanday ziddiyatlardan holi, to ‘liqva juda soddabo‘lmog‘i lozim.

E’tiboringiz uchun rahmat!