Tilshunoslik fani – til haqidagi fan Tilshunoslik fanining obyekt va predmeti

Paydo bo‘lish o‘rniga ko‘ra undoshlar:

a) lab undoshlari, b) til undoshlari, v) bo‘g‘iz undoshlariga bo‘linadi. Lab undoshlari labial yoki lab-lab undoshlariga (b,p,m kabilarga) va labio-dental, ya’ni v,f undoshlariga (lab-tish undoshlariga) bo‘linadi.

Til undoshlari til oldi, til o‘rta va til orqa undoshlariga bo‘linadi.

Bo‘g‘iz undoshi esa bitta bo‘lib, unga h tovushi kiradi.

Til oldi undoshlari eng katta guruhni tashkil etib, ularga t,d,s,z,t,j,j,ch,n,l,r kabi undoshlar kiradi. Ushbu undoshlar to‘siqning hosil bo‘lish o‘rniga ko‘ra dorsal, apikal, kakimunal undoshlarga bo‘linadi. Dorsal (lot. orqa) undoshlarning artikulyatsiyasida til orqa qismining oldingi qismi yuqori tishlarimizga yaqinlashadi. s, d, n tovushlari shu asosda paydo bo‘ladi. Apikal (lot. uchi) undoshlarining artikulyasiyasida til uchi yuqori tishlarga yaqinlashadi yoki tegadi. Inglizcha t,d,i tovushlari apikal tovushlaridir. Kakuminal (lot. cho‘qqi) tovushlarning artikulyatsiyasida til uchi yuqoriga ko‘tariladi. sh,j,ch undoshlari kanimunalp undoshlardir.

Til o‘rta undoshi - y tovushini hosil qilishda tilning o‘rta qismi tanglayiga yaqinlashadi. Til orqa undoshlari yaqin til orqa (k,g,n,(ng)) undoshlari va chuqur til orqa (q,g‘,h) undoshlariga bo‘linadi.