Тилини ривожлантириш департаменти ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги



Download 8,89 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/398
Sana02.06.2023
Hajmi8,89 Mb.
#948061
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   398
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent 
davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universiteti 
“O‘ZBEK MILLIY VA TA’LIMIY 
KORPUSLARINI YARATISHNING NAZARIY 
HAMDA AMALIY MASALALARI”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021) 
22 
a)
Malakalarning yondashuvi (Skill Approach) 
b)
Samaradorlikka yondashish (Efficiency Approach) 
Chet tilini o‘qitishda maqsadli tilni eng yaxshi usulda o‘rgatish uchun ishlatiladigan usul bitta 
emas. Ushbu usullarning alternativalarini doimiy ravishda ishlab chiqishi, ularning noyob va mukammal 
usul bo‘lmaganligini ko‘rsatadi. Usullarning muvaffaqiyatli bo‘lishi uchun, foydalanish xususiyatlaridan 
tashqari, maqsadli auditoriyaning shaxsiy ehtiyojlarini o‘ylash kerak. Ta’lim olinadigan muhitda 
gaplashadigan til, iqtisodiy va ijtimoiy vaziyat va boshqalar kabi omillarni hisobga olgan holda usuldan 
foydalanish xususiyatlarini moslashtirish va ishlab chiqish majburiydir. 
Chet tili dasturlarini amalga oshirishda o‘quv-o‘qitish jarayonlarini muvaffaqiyatli amalga oshirish 
uchun ishlatilishi mumkin bo‘lgan usullarni esa quyidagicha sanab o‘tish mumkin: 
Hikoya qilish texnikasi: O‘qitishda og‘zaki ifoda etishga ahamiyat berganligi sababli darslarda 
"izohlash", "tushuntirish" va "tavsiflovchi" xususiyatlardan ijobiy foydalanadi. Muhokama qilish 
texnikasi: O‘qituvchi va talabaning o‘zaro ta'siri kuzatiladi. Talabalar mavzu bo‘yicha o‘z fikrlarini aytib 
izoh berishlari mumkin. Avval mavzu kichik guruhlarda, so‘ngra sinfda jamoaviy ravishda muhokama 
qilinadi. Muhokamadan olingan xulosa umumlashtirildi. 
Misollarla o‘rganish texnikasi: Talaba markazida. Sinfga amaliy ish olib borilishi kerak. Ushbu 
misol ishida muammo topilishi kerak. Hodisa maqsadlar, munosabatlar va qadriyatlar nuqtai nazaridan 
baholanishi kerak. Muhokama oxirida konsensus bo‘yicha tavsiyalar yozib olinishi va ushbu natijalardan 
qanday foyda olishni ta'kidlash kerak. 
Namoyish qilish usuli va uni bajarish: Namoyish paytida orttiriladigan ko‘nikmalarni o‘qituvchilar, 
bajarish jarayonini esa talabalarning ishlab chiqarishi kerak. Ushbu usulda o‘qituvchi ko‘nikmalarni 
ketma-ket va bosqichma-bosqich o‘rgatishi kerak. To‘liq o‘rganish amalga oshirilishidan oldin keyingi 
mahoratga o‘tmaslik kerak. Amalga oshiriladigan ishlarni jadvalda / sxemada ko‘rsatish mumkin. 
Muammoni hal qilish texnikasi: Bu maqsadga erishishda eng samarali usuldir. Bu talabalarga 
doimiy belgi bilan o‘rganishga imkon beradi. Ushbu jarayonda muammolarni hal qilish bosqichlariga 
rioya qilish kerak. O‘z navbatida, ular muammoni tan olishlari, uni aniqlashlari va uning cheklanishlarini 
aniqlashlari, reytinglarni shakllantirishlari, ma'lumotlarni to‘plashlari va ularni izohlashlari, asta-sekin 
sinab ko‘rishlari, qabul qilishlari yoki rad etishlari va olingan natijalar asosida takliflar berishlarini 
kutishlari kerak. 
Shaxsiy o‘qitish texnikasi: Bu talaba tomonidan amalga oshirilgan va boshdan kechirgan holda 
o‘rganadigan o‘quvchiga yo‘naltirilgan o‘qitish usuli. Talaba o‘quv holatini uning qiziqishlari, 
qobiliyatlari va ehtiyojlariga qarab o‘zgartiradi. Ushbu usul talaba tomonidan o‘zi o‘qishni xohlaganda 
qo‘llaniladi. Rejalashtirish yaxshi bajarilishi va yakka tartibda o‘rganish usulidan foydalanishda vaqtdan 
unumli foydalanish kerak. Talaba eslatma yozish va xulosa qilish orqali ishlashi mumkin. 
Guruh o‘qitish metodikasi: Bular; namoyish, savol-javob, dramatik-ijodiy dramaturgiya, 
simulyatsiya, guruhda ishlash, ta'lim o‘yinlari.
Shaxsiy o‘qitish usullari: Bular; shaxsiy ko‘rsatma, kundalik aylanma ish, malakani rivojlantirish 
tadqiqotlari, rejalashtirilgan guruh ishi, darajani rivojlantirish tadqiqotlari 
Sinfdan tashqari o‘qitish usullari: Bular; sayohat, kuzatish, suhbat, ko‘rgazma, loyiha, uyga vazifa. 
Tilni o‘rganish strategiyasi yaxshi til o‘rganuvchilar uchun etakchi tadqiqotlar nuqtai nazaridan 
juda muhimdir. Tilni o‘rganish strategiyasi talaba bilim olish uchun foydalanishi mumkin bo‘lgan texnika 
yoki vositalar sifatida belgilanadi. Oxford (1990) strategiyalarni "talabalar til o‘rganishni yanada 
muvaffaqiyatli, o‘z-o‘zini boshqarish va mashg‘ulotni yoqimli qilish uchun foydalanadigan xatti-
harakatlar yoki harakatlar" deb ta'riflashadi. Agar talaba muvaffaqiyat qozonishni istasa, u o‘zining o‘quv 
jarayoni uchun javobgarlikni o‘z zimmasiga oladi va tilni o‘rganish strategiyasidan foydalanadi. 
Strategiyalar ta'limni osonroq, yoqimli, tezroq, samaraliroq, o‘z-o‘zini boshqarishga va yangi 
vaziyatlarga o‘tkazishga imkon beradigan aniq harakatlardir. Oxford (1990) tilni o‘rganish strategiyasini 
ikki sarlavha ostida muhokama qiladi: tilni to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki bilvosita ishlatilishiga qarab to‘g‘ridan-
to‘g‘ri va bilvosita tilni o‘rganish strategiyalari. 
1-jadval: Oxfordning tillarni o‘rganish strategiyasining tasnifi (1990) 

Download 8,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   398




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish