Тилини ривожлантириш департаменти ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги



Download 8,89 Mb.
Pdf ko'rish
bet113/398
Sana02.06.2023
Hajmi8,89 Mb.
#948061
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   398
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent 
davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universiteti 
“O‘ZBEK MILLIY VA TA’LIMIY 
KORPUSLARINI YARATISHNING NAZARIY 
HAMDA AMALIY MASALALARI”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021) 
95 
RDRPOSTagger va boshqa dasturiy vositalar kiradi. Bu roʻyxatni bundan-da kengaytirish mumkin. 
Dasturiy vositalarning juda koʻpchiligi soʻz turkumlari teglangan korpuslarga statistik, ehtimollikka 
asoslangan usullarni, mashinali o‘qitish algoritmlarini qo‘llash orqali yaratilgan. Afsuski, oʻzbek tili 
uchun matndagi so‘zlarni avtomatik so‘z turkumiga ajratib beruvchi dasturlarni topish mushkul boʻlib 
qolmoqda. Ommaga ochiq taqdim qilingan yaxlit dasturiy vosita boʻlmasa-da, bu sohada olib 
borilayotgan ilmiy tadqiqotlar mavjudligi juda quvonarli holat. [Simpson, 2009: 55] maqolada REFLEX-
LCTL (Research on English and Foreign Language Exploitation Less Commonly Taught Languages) 
loyihasi doirasida 8 ta Osiyo tillari, Yevropa va Afrikaning 5 ta tillari uchun teglash dasturiy vositasi va 
til paketi (language pack) loyihalandi. Bu tillar orasida o‘zbek tili ham mavjud boʻlib, 1000 ta so‘zdan 
iborat matn ustida tahlil ishlari olib borilgan. Tahlil qilingan matn onlayn mavjud emas. O‘zbek tilidagi 
qo‘shimchalarning birinchi elektron lug‘ati [Matlatipov, 2020: 729] tayyorlangan. Elektron lug‘at ot, 
sifat, son, fe’l so‘z turkumlariga kombinatorika yondashuvlarini qo‘llab hosil qilingan. O‘zbek tili uchun 
korpus yaratish jarayonida yuzaga keladigan nazariy va amaliy masalalar [Tursunov, 2020: 1]da 
muhokama etilgan. Korpus tuzishning dastlabki bosqichlari, korpusga qo‘yiladigan talablar keltirilgan va 
http://uzbekcorpora.uz da namoyish qilingan. So‘z turkumlarini teglash usullari, teglash jarayonidagi 
muammo va yechimlar Axmedovaning [2021: 90] maqolasida tahlil qilingan va o‘zbek tilidagi so‘zlarni 
turkumlash uchun qoidaga asoslangan algoritm taqdim etilgan. Chekli avtomatlar va tilshunoslik qoidalari 
asosida o‘zbek tilidagi so‘zlarni morfologik tahlil qilish [Matlatipov, 2009: 83, Abdurakhmonova, 2019: 
425, Abdurakhmonova, 2019: 1, Bakaev, 2021: 1], stemming algoritmlarini yaratish [Sharipov, 2021: 56] 
boʻyicha ham tadqiqotlar mavjud.
Ushbu maqolada o‘zbek tili korpusida soʻz turkumlarini teglash, uning tuzilishi, tarkibi va boshqa 
xususiyatlari ko‘rsatilgan. So‘z turkumlarini teglash o‘zbek tili grammatikasiga asosan (UZPOS), Google 
unversal soʻz turkumlari ro‘yxatiga ko‘ra [Petrov, 2012: 2089] (UPOS) teglab chiqildi. So‘z turkumlariga 
mos teglar ro‘yxati 1-jadvalda keltirilgan. 

Download 8,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   398




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish