Тилини ривожлантириш департаменти ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги



Download 8,89 Mb.
Pdf ko'rish
bet190/398
Sana02.06.2023
Hajmi8,89 Mb.
#948061
1   ...   186   187   188   189   190   191   192   193   ...   398
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent 
davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universiteti 
“O‘ZBEK MILLIY VA TA’LIMIY 
KORPUSLARINI YARATISHNING NAZARIY 
HAMDA AMALIY MASALALARI”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021) 
160 
III.
 
Assotsiativ maydon birliklarining derivatsion xususiyatlari. 
Oq
Assotsiativ maydonda 
oq
leksemasi asosida yasalgan quyidagi birliklar uchradi: 
oqlik

oqliq, oqarmoq, rangi oqarmoq, oqpadar.
IV. Assotsiativ maydon birliklarining pragmatik xususiyatlari.
Assotsiativ maydonda o‘ziga xos 
konnotativ birliklar o‘rin olgan bo‘lib, ularning ayrimlari 
oq
leksemasi bilan bevosita bog‘liq: 
oq bilak, 
 
oq yo‘l, oq ko‘ngil. 
Ushbu birliklar
 
barchasi ko‘chma ma’noda konnotatsiya ifodalashga xizmat qilgan. 
 
Oq
leksemasining assotsiativ maydonidan o‘rin olgan 
unashtirish,
 
oq fotiha,
oqliq, oq sut bergan
kabi birliklar milliy-madaniy xususiyatga egaligi bilan o‘ziga xos ahamiyat kasb etadi.
Ma’lumki, tildagi ma’noli birliklar semantikasi, tabiiy ravishda, yondosh ma’nolar (yaqin, zid,
o‘xshash ma’nolar) orqali ochib beriladi. Masalan,
oq
leksemasining ma’nosiga
qora 
leksemasining
ma’nosi asosida aniqlik kiritiladi. Bu jarayonda til birligining assotsiativ ma’nosi muhim o‘rin tutadi.
Leksemaning assotsiativ ma’nosi leksik ma’no kabi so‘z orqali reallashadi, biroq leksik ma’no leksemada 
o‘z ifodasini topsa, assotsiativ ma’no til egalari lisoniy ongida muayyan leksik birlik bilan bog‘liq tarzda 
shakllanadi. Assotsiativ ma’no leksemaning nafaqat semantik jihati, grammatik shakli, intonatsion
xususiyati, so‘z yasalish strukturasi, uslubiy, dialektal belgisi kabi lingvistik omillar, balki 
ekstralingvistik omillar asosida ham hosil bo‘ladi. [D.Lutfullayeva, 2017: 17.] 
Bunday assotsiativ tajriba materiallari ham o‘zbek tilining milliy korpusini yaratishda va yanada 
mukammallashtirishda alohida ahamiyat kasb etadi. Milliy korpus – tilni har tomonlama o‘rganish, turli 
mavzularda lug‘atlar tuzishda keng imkoniyatlar taqdim qiladigan zamonaviy dasturiy tizim 
hisoblanadi. Undan nafaqat lingvistlar, balki har qanday soha mutaxassisi keng foydalanish imkoniyatiga 
ega bo‘ladi.

Download 8,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   186   187   188   189   190   191   192   193   ...   398




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish