Tili va adabiyoti universiteti til va adabiyot: ilmiy va amaliy izlanishlar yo

Oʻzbek tilida 

Ingliz tilida 

Darvoqe, u qanday qilib oʻldi? Oʻsh 

kuni  majlisdan  tanqid  yeb  keldi, 

qaynanasi  bilan  uy  xususida 

janjallashdi,  xotini  ketib  qoldi, 

koʻchada itni urib, egasidan dakki 

eshitdi…Keyin  eshikka  chiqqanda 

koʻkragiga sovuq shamol urildi. Bu 

kuz  shamoli  shunchalik  yoqimli, 

huzurbaxsh 

ediki,  Nodirning 

xoʻrligi 

keldi. 

Keyin… 

bu 

adolatsizliklarga chidolmay, oʻzini 

achchiq  ustida  oʻldirib  qoʻydi.  Bu 

kimga  foyda  boʻldi?  Kim  uni 

maqtadi? Nima boʻldi, keyin nima? 

Oʻsha  kechagi  seryulduz  osmon 

ham,  oppoq  yulduzlar  ham  oʻz 

oʻrnida. 

Daraxtlar, 

yomgʻir…Shabada [1. 45-bet]. 

By the way how did he die? That day 

he’d  been  chided  at  the  meeting, 

bickered about the house with his 

mother-in-law. His wife left him. And 

then  he’d  been  scolded  by the 

owner of the dog which he beat out 

in the street. Then the cold wind hit 

his face when he went outside. This 

wind of autumn was so pleasant, so 

delightful that his heart sank. Then 

he  couldn’t  stand  that  unfair  and 

killed himself. Who was it the use 

for?  Who  praised  him?  What 

happened  then,  what?  That  sky, 

studded with stars, those twinkling 

stars were as well as they were the 

day  before.  Trees,  rain.  Breeze  [1. 

48-bet]. 

Misol 3 

Parchada  oʻzbek  tilidagi  “axloq”  kategoriyasiga  kiruvchi  soʻzlar 

quyidagicha tarjima qilingan: 

Tanqid yemoq – to chide (soʻkmoq, urishmoq, koyimoq) 

Janjallashmoq – to bicker (oʻzaro aytishib qolmoq, bahslashmoq) 

Dakki eshitmoq – to scold (urishmoq, soʻkmoq) 

Adolatsizlik – unfair (adolatsiz, kir, iflos, harom, nohaq) 

Oʻzini oʻldirmoq – to kill himself 

---

 

720 

Asardan olingan ingliz tilidagi to chide hamda to scold birikmalari izohsiz 

lugʻatlarga nazar solsak, goʻyoki sinonimlardek tuyuladi, lekin ular bir-biridan 

nozik ma’no qirralari bilan farqlanadi: 

Chide [with object] scold or rebuke: she chided him for not replying to 

her letters (U oʻsha qizni xatiga javob bermagani uchun tanqid qildi) 

Scold [with object] remonstrate with or rebuke (someone) angrily: Mum 

took Ann away, scolding her for her bad behaviour [5]. 

Танқид  [а.  баҳо  бериш  мақсадида  ўрганиш,  таҳлил  қилиш  ва  шу 

асосдаги хулоса] 4 Kамчилик, нуқсон, хатолик ва ш.к. қайд этиш, қоралаш 

шунингдек уларни ҳал этиш мақсадида билдириладиган танбеҳли фикр-

мулоҳаза, гап-сўз. Танқид бўғилган жойда ҳеч қандай тараққиёт бўлиши 

мумкин эмас. Ф.Мусажонов, Ҳиммат. 

Дакки [ҳинд. “дҳакка” – зарб, туртки; изтироб] Ножўя иш, хатти-

ҳаракат учун айтилган аччиқ гап, қаттиқ танбеҳ, таъзир,  койиш. Чакки 

юрсанг,  дакки  ерсан.  Мақол.  2  ноҳақ  туртки,  хўрлаш,  таҳқирлаш. 

Чўриликдан  қутулдим,  энди  бойнинг  хотинларидан  дакки  емайман. 

Ж.Шарипов, Хоразм [6. 527-bet]. 

 Izohlardan  koʻrinib  turibdiki,  tanqid  va  dakki  soʻzlari  orasidagi  farq 

salbiy hamda ijobiy ma’nolari bilan ajralib turibdi. Ingliz tilidagi chide va scold 

soʻzlarida  ham  xuddi  shunday,  demak  tarjimon  ushbu  soʻzlarni  tanlashda 

adashmagan va hikoya mazmunini saqlab qolgan. Matnning tarjimasi nisbatan 

aniqroq  va  asl  hikoyatdagi  ma’no  bilan  bir  xil  tarzda  tarjima  qilinishiga 

erishilgan. 

  Ingliz  tilidagi  «ethics»  kategoriyasi  ifoda  birliklarining  oʻzbek  tiliga 

tarjima qilinishini koʻrib chiqamiz. Bunda Jeyn Ostinning «Andisha va gʻurur» 

(«Pride and Prejudice») asarini tahlil qilib,undan namunalar keltiramiz: