Tili va adabiyoti universiteti til va adabiyot: ilmiy va amaliy izlanishlar yo

Topshiriq.

 

“Ahmad al-Farg‘oniy” haqidagi quyidagi audiomatnni 

diqqat bilan tinglang. Matn ohangiga e’tibor bering. Matnda tushirib qoldirilgan 

tinish belgilarini o‘z o‘rniga qo‘ying. 

 

Audiomatn:  

 

 

---

 

761 

Ahmad al-Farg‘oniy 

Ahmad  al-Farg‘oniyning  to‘liq  ismi  Abul  Abbos  Ahmad  ibn  Muhammad  ibn 

Muhammad ibn Kasir al-Farg‘oniydir u VIII asr oxirlarida Qubo hozirgi Quva shahrida 

dunyoga keladi quva shahri o‘sha davrning madaniy-ilmiy markazlaridan bo‘lgan 20 

yoshgacha Quva shahrida yashab shu yerda ta’lim oladi uning nomi o‘sha davrlardayoq 

keng  tarqalib  Marv  shahriga  taklif  etiladi  Ahmad  al-Farg‘oniy  nomi  ko‘p  o‘tmay 

shunchalik  e’tibor  qozondiki  30-35  yoshlarida  uni  Tinchlik  shahri  deb  atalgan 

Bog‘dodga Bilim uyi ya’ni Xizonat al-hikma yoki Bayt ul- hikmat ga taklif etishadi uning 

ko‘pchilik asarlari Ma’mun huzurida yashagan davrida yaratildi uning mashhur Kitob 

javome  ilm  an-nujum  val-harakat  as-samoviya  Astranomiya  va  sayyoralar  harakati 

kitobi  ham  o‘sha  davrda  yaratildi  olimning  asarlari  XII  asrdayoq  Italiya,  Fransiya 

hamda  Germaniya  universitetlarida  o‘qitila  boshlandi  bu  davrda  uning  mashhur 

asarlari  lotin  tiliga  Ya’qub  Onado‘liy  tominidan  ibroniy  tiliga  o‘g‘iriladi  Ahmad  al-

Farg‘oniy O‘vro‘pada Alfraganus nomi bilan mashhur bo‘ldi uning qo‘lyozmalari dunyo 

bo‘yicha tarqalgandir Amerikaning Priston universiteti Sankt-Peterburg Qohira Parij 

Mexiko  va  Hindistonda  olimning  qo‘lyozmalari  mavjudligi  ro‘yxatga  olingan  al-

Farg‘oniy kabi buyuk bobokalonlarimizning nomlarini va asarlarini tiklashimiz milliy 

qadryatlarimizni anglashda o‘zligimizni idrok etishimizda ibratli saboq bo‘ladi. 

Bu  topshiriqni  Toshkent  shahrida  joylashgan  maktab  o‘quvchilaridan  oldik. 

O‘quvchilarga  audiomatn  ikki  marta  eshittirildi.  Audiomatn  uchun  5  daqiqa  vaqt 

yetarli bo‘ldi. Audiomatnni tinglagan o‘quvchi matn ohangiga e’tibor qaratib, tinish 

belgilarini o‘z o‘rniga qo‘ygan. Ammo ularning ko‘pchiligi bosh harflar imlosiga e’tibor 

qaratmagan.  Ya’ni  gapning  tugal  qismiga  nuqta  qo‘ygan,  lekin  keyingi  gapning 

boshlanish  belgisiga  e’tibor  qaratmagan:  Ahmad  al-Farg‘oniyning  to‘liq  ismi  Abul 

Abbos  Ahmad  ibn  Muhammad  ibn  Muhammad  ibn  Kasir  al-Farg‘oniydir. u  VIII  asr 

oxirlarida Qubo hozirgi Quva shahrida dunyoga keladi 

 Biz aynan ularning bosh harflar imlosini tekshirish maqsadida topshiriqning 

shartini chalg‘ituvchi usulda: “Matnda tushirib qoldirilgan tinish belgilarini o‘z o‘rniga 

qo‘ying”, deb bergandik.  

Topshiriqni ikkinchi shaklida o‘quvchilarga ushbu matnni xato shaklda taqdim 

etdik. Ya’ni unda barcha so‘zlarni kichik harflar bilan yozib, o‘quvchilardan imloga 

doir xatolarni topishini so‘radik. O‘quvchilar matn bilan tanish ekanliklari inobatga 

olinib, audiomatn bir marta eshittirildi. 

---

 

762 



 

Topshiriq.