Tildagi ayrim so’zlar shakily jihatdan, ayrimlari ma’no jihatdan, bir xillari esa talaffuzi jihatidan o’xshash bo’ladi

1-bob  Xulosasi.
 
  Badiiy    matnni    boyitishda    yuqorida    berilgan    omonim,    sinonim,  antonim, 
tarixiy  va  arxaik  so‘zlarni  o‘rganish  muhim  sanaladi. Ayniqsa  boshlang‘ich  
siniflarda  o‘quvchilarga    bu    kabi    so‘zlar    haqidagi    malakalarini    oshirish  
murakkab    jarayon    bo‘lib    bu    o‘qituvchidan    chuqur    bilim    va    yuksak  
darajadagi    mahoratni    talab    qiladi.    O‘quvchilar    so‘z  boyligini    oshirishda, 
ularning    og‘zaki    va    yozma    nutqini    rivojlantirishda    bu    so‘zlardan    keng  
foydalaniladi.  
   Omonim    so‘zlarni    o‘rganish    o‘quvchidan    ziyraklikni    talab    qiladi,  chunki  
omonimlar    ko‘rinishidan    o‘quvchilarga      ko‘p    ma‘noli    so‘zlarni    eslatishi  
tabiiy.  Lekin    mahoratli    pedagog    buni    osongina    farqlash    yo‘llarini  
o‘quvchilarga  tushuntirib  o‘tishi  lozim. 
   Sinonim  (ma‘nodosh  so‘zlar)  o‘rganishda  boshlang‘ich  sinf  darsliklarida  ot, 
sifat  va  fe‘l  so‘z    turkumlarini    o‘qitish    jarayonida    duch    kelamiz.  Sinonim  
so‘zlarni  o‘rganish    o‘quvchilar    so‘z    boyligini    oshirishda    juda    ahamiyatli 
vazifa    hisoblanadi.  Yuqorida    aytilganidek    sinonimlarni    ma‘nolari    orasidagi  
yaqinliklar,  farqlar    ularning      so‘zlarni    bir-biridan    farqlashda,    mantiqiy  
fikirlashga  o‘rgatishda  yordam  beradi. 
   Antonim    (qarama-qarshi  ma‘noli    so‘zlar)ni    o‘rganish    o‘quvchilarda  
qiyinchiliklar  yuzaga  keltirmaydi. Bu  so‘zlar  o‘quvchidan  faqatgina  ziyraklik, 
izlanuvchanlikni    talab    qiladi.  Chunki    bu  so‘zlardan    birini    aytganimizda  
ikkinchisi    ko‘z    oldimizda  gavdalanadi,    boshlang‘ich    sinif    o‘quvchilari    bu  
so‘zlarni    o‘rganishda,  mashqlar    bajarganda    qiziqish    bilan    o‘rganadilar,  
ma‘nolar    orasidagi    zidlik    munosabati    to‘g‘risida    malaka    va    ko‘nikmalar  
hosil    qiladilar.  Antonim    so‘zlar    o‘rgatish    o‘quvchilar    lug‘at    boyligini  
oshirishning    eng    qulay    va  oson    yo‘lidir.  Chunki    bu    so‘zlarni    birini  
aytganimizda  o‘quvchi  uning  qarshi ma‘nolisini  osongina  topishni  o‘rganadi. 
   Tarixiy    va    arxaik    so‘zlar    to‘g‘risida    aniq    ma‘lumotlar    asoslab  berilgan  
bo‘lsada    bu  o‘qituvchidan    kuchli    e‘tiborni    talab    qiladi.  Boshlang‘ich    sinf  
darsliklarida    bu    to‘g‘risida    juda    kam    mashg‘ulotlar    berilgan.  O‘quvchilarda  

---

 
52 
bu  so‘zlar    haqida    ma‘lumot    berilgandan    so‘ng  ,    mashqlar    bajarishda  
shoshmashosharlikka    yo‘l    qo‘ymaslik    kerak.    Tarixiy    va    arxaik    so‘zlarni  
o‘rganishni    o‘qish    darslari    bilan    ham    bog‘lab    olib    borish    maqsadga  
muvofiq. O‘quvchilarning  asarlarga  bo‘lgan  qiziqishini   orttiradi, o‘zlari uchun  
noma‘lum    bo‘lgan  so‘zlarni   yaratishga   imkon  yartiladi.  Bu   mavzuni   tez-tez  
takrorlab  turish  ularda  ko‘nikma  hosil  qilishga  yordam  beradi. 
    Yuqorida      yoritib    berilgan    badiiy    matnni    boyituvchi    leksik    vositalar  
bolalar  nutqini    bezashda,    ularni    ma‘naviy    dunyosini      boyitishda,  ongli  
fikirlashga  o‘rgatishda  muhim  vosita  bo‘lib  xizmat  qiladi.     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
53 
 
 2.Bob