Til bilimi tariyxında tildi klasslıq qubılıs sıpatında shatastırıp nadurıs bahalawda boldı

Til bilimi tariyxında tildi klasslıq qubılıs sıpatında shatastırıp nadurıs bahalawda boldı. Bul, álbette, tildiń jámietlik mánisin, sotsiallıq xızmetin payda bolıwı hám adamzat jámietindegi rolin túsinbewshilikten kelip shıqqan edi. Qaysı tariyxıy waormatsiya bolmasın barlıǵında da til kollektivlik do'retpe retinde sol kollektivke xızmet etip keldi. Máselen: Qaraqalpaqstan jaǵdayında hár qıylı sotsiallıq qatlamlardıń bir bo'lek tili, jarlı diyxanlardıń, sharўalardıń yamasa balıqshılardıń óz aldına tili bolǵan emes, barlıǵı da siyasiy materiallıq jaǵdayınan qaysı sotsiallıq qatlamǵa tiyisliligine qaramastan biri biri menen tek bir tilde, yaǵnıy qaraqalpaq tilde ǵana pikir alısadı. Mine, usı bir ǵana mısaldıń ózi tildiń klasslıq emes al ulıwma xalıqlıq xarakterin belgilew ushın dálil bola aladı.

Adam oyı til arqalı ekinshi birewge jetkeriledi. Demek bul protsesste oylaw qatnası da iske asıp otıradı. Til biliminde til hám oylaw olar arasındaǵı baylanıs probleması- tiykarǵı mashqalalardıń biri. Oylaw-ayrıqsha qurılǵan materiyanıń - miydiń joqarǵı, jemisi, ob'ektiv dúńyanıń uǵımlarda, pikirler, teoriyalar arqalı sáwleleniudiń aktiv protsessi. «Til degenimiz oydıń tikkeley shınlıǵı» demek, til-bul pikir alısıw, oydı ańlatıw quralı. Adamnıń oyı bul til arqalı tildegi so'zler arqalı júzege shıǵadı, materiallıq waormaǵa enedi, sonıń menen birge so'ylewdi payda bolıwında tildiń xızmeti ayrıqsha.
Til, so'ylew biziń oyımızdıń oylawımızdıń shárti. Til arqalı so'ylew arqalı ko'p jıllıq ásirler boyı do'retken do'retpeleri áwladtan áwladqa ótedi, saqlanıp keledi. Adamnıń oylawı so'ylew arqalı, til arqalı bekkemlenedi. Bizdi qorshap turǵan zatlar menen qublıslar hám olardıń o'z-ara qatnası adam sanasında hár qıylı waormada sáwlelenedi. Olardıń júzege shıǵıwı til arqalı boladı. Uǵım, túsinik adam sanasında seslerdiń belgili bir kompleksi bolǵan so'zler arqalı yadta qaladı. So'z belgi yamasa bir zat yamasa qubılıs haqqındaǵı túsiniktiń adam sanasındaǵı materiallıq waorması bolıp tabıladı. So'z mazmun menen waormanıń birliginen turadı.
Tildiń tanbalıq xarakterine ilimpazlar erteden kewil awdarǵan, atap aytqanda I. A. Boduen de Kurtene /1845-1929/, F. de Sossyur /1857-1913/ bular eń birinshi mártebe tanbalıq so'zdi izertlegen. F.de Sossyur «Til degenimiz ideyanı bildiretuǵın tanbalardıń sisteması,demek onı jazıw menen gunelekler ushın jazılǵan álipbe menen,áskeriy tanbalar menen salıstırıuǵa boladı.
Tańbalar sisteması retindegi til usı tanbalar sistemasınıń ishinde eń áhmietliregi» dep atap ko'rsetedi. .
Tańbalar yaki belgiler haqqındaǵı ilimdi seiotiki dep ataydı. Semiotika adamlar tájiriybesine belgili barlıq tańbalardı,belgilerdi úyretedi.Olardı ulıwma eki toparǵa bo'ledi: tábiyǵıy tańbalar /belgiler/ ,ham jasalma tańbalar /belgiler/. Jasalma tańbalar adamlar tárepinen kelisilgen boladı.
Til biliminde tildiń tolıq tańbalar sistemasında tolıq tańba sıpatında gáp, al tiykarǵı tańba sıpatında so'z tanıladı so'z tilden tısqarı sotsiallıq informatsiyanı beriwde belgili bir uǵımnıń simvolı.
Tolıq tańba arqalı jasalatuǵın ham ańlatılatuǵın mazmundı payda etiwde tiykarǵı birlik boladı. Tildiń tańbalıq qásietin anıqlaw hám biliw soǵan sáykes tildiń ishki hám sırtqı qurılısına materiallıq hám ideallıq táreplerin tolıǵıraq úyreniwge múmkinshilik beredi. Til tańbaları turaqlı sistema sıpatında jasaydı. Kollektiv sanasında dástúriy qabıl etilgen,qáliplesken, ol adamlardıń sotsiallıq turmısınıń talabına, jámietlik talapqa qaray ózgerislerdi qabıl etedi hám rawajlanadı.