Tijorat banklarining passiv operatsiyalari [121]. Bank resurslarini shakllantirish bilan bog‘liq bo‘lgan opera-tsiyalar banklarning passiv operatsiyalari

Jalb qilingan mablag‘lar tijorat banklari kredit resurslarining asosiy qismini tashkil qiladi. Bular:

• depozitlar;

  
  

• kontokorrent;

  
  

• korrespondent schyotlaridagi mablag‘lardir.

  
  

[122]. Depozit so‘zi lotincha “depositum” so‘zidan olingan bo‘lib, omonat, asrab qo‘yilgan degan ma’nolarni beradi. Depozitlar – bu:

• bank va omonat kassalarga qo‘yilgan omonatlar;

  
  

• mijozlarning bankka muayyan talablarini tasdiqlovchi, bank daf-taridagi yozuvlar;

  
  

• kredit muassasalariga saqlash uchun topshirilgan qimmatli qo-g‘ozlar (aksiyalar va obligatsiyalar);

  
  

• bojxona muassasalariga boj va bojxona yig‘imlari tarzidagi to‘lovlar uchun oldindan berilgan badallar;

  
  

• sud va ma’muriy muassasalarga da’voni va sudga kelishini ta’-minlash maqsadida o‘tkaziladigan pul badallari.

  
  

Demak, depozit banklarda saqlash uchun topshirilgan pul mab-lag‘lari yoki qimmatli qog‘ozlardir.

Depozitlar – xo‘jalik subyektlari va xususiy shaxslarning pul mablag‘lari yoki qimmatli qog‘ozlarini talab qilinishi bilanoq shartnoma asosida kelishilgan muddatda foizlar yoki ustama haq to‘langan yohud bunday to‘lovlarsiz hammasini qaytarib berish sharti bilan saqlash uchun bankka qo‘yiladigan omonatlardir. Depozitlar banklarning kredit berish, faktoring operatsiyalari o‘tkazish, investitsiyalarni amalga oshirishda foy-dalaniladigan ssuda fondini tashkil qilish manbayi hisoblanadi.

[123]. Depozitlarning quyidagi turlari mavjud:

• talab qilib olinguncha depozitlar;

  
  

• jamg‘arma depozitlar;

  
  

• muddatli depozitlar;

  
  

• jamg‘arma (depozit) sertifikati;

  
  

• boshqa depozitlar.