|
Kreditga layoqatlilik ko‘rsatkichlariga qarab mijozlarni sinflarga ajratish Mamlakatimiz tijorat banklari aktivlarining tarkibi dinamikasi | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - O‘zR Markaziy bankidagi pul mablag‘lari
| | | | | | | | | - Boshqa banklardagi pul mablag‘lari
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Ssuda va lizing, sof holda
| | | | | | | | | - Moliyaviy instrumentlar bo‘yicha mijozlar majburiyatlari
| | | | | | | | | - Asosiy vositalar, sof holda
| | | | | | | | | | | | | | | | | | - Ssuda hisob-kitoblari bo‘yicha sof aktivlar
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | Mamlakatimiz bank tizimining asosiy ko‘rsatkichlari | | | | | | | | | | | | - xususiy kapital, mlrd. so‘m.
| | | - xususiy kapitalning o‘sishi, %
| | | - iqtisodiyotning real sektoriga berilgan kreditlar, mlrd. sum.
| | | - kredit portfelining o‘sishi, %
| | | - aholining banklardagi omonatlari, mlrd so‘m
| | | - aholi omonatlarining o‘sishi, %
| | | - tashkilotlardan jalb qilingan mablag‘lar, mlrd so‘m
| | | - tashkilotlardan jalb qilingan mablag‘larning o‘sishi,%
| | | Tijorat banklari faoliyatining samaradorlik va daromadlilik ko‘rsatkichlari ( %) | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Foizli daromadlar/daromad keltiradigan aktivlar
| | | | | - Foizli xarajatlar/majburiyat tipidagi foizli xarajatlar
| | | | | - Daromad keltiradigan aktivlar/jami aktivlar
| | | Mamlakatimiz tijorat banklarida muddati o‘tgan kreditlar tarkibi dinamikasi | | | | | | | | | | | - kreditlarga nisbatan % da
| | | - kreditlarga nisbatan % da
| | | | | | | | | | - - muddati o‘tgan qarzdorlik
| | | | | | | - 2. Nomoliyaviy tashkilotlarga berilgan kreditlar
| | | | | | | - - muddati o‘tgan qarzdorlik
| | | | | | | - 3. Boshqa banklarga berilgan kreditlar
| | | | | | | - - muddati o‘tgan qarzdorlik
| | | | | | | - 4. Davlat tashkilotlariga berilgan kreditlar
| | | | | | | - - muddati o‘tgan qarzdorlik
| | | | | | | - 5. Jismoniy shaxslarga berilgan kreditlar
| | | | | | | - - muddati o‘tgan qarzdorlik
| | | | | | | Mamlakatimiz tijorat banklari kredit portfelining diversifikatsiyasi - Kreditlarning iqtisodiyot tarmoqlarida taqsimlanishi
| | | | | | | | | | | - Transport va kommunikatsiya
| | | | | | | - Savdo va umumiy ovqatlanish
| | | | | | | | | | | | | | | Mamlakatimiz tijorat banklari kreditlarining sifat jihatdan tahlili | | | | | | | | - Jami ssudalarda muammoli kreditlarning ulushi
| | | - Yo‘qotishlarga qarshi tashkil etilgan real zaxiralar hajmi
| | | - Yirik kredit risklarining jami kapitalga nisbati
| | | Jahonning ayrim rivojlangan mamlakatlari tijorat banklari aktivlarining tarkibi | | | - Deutsche Bank (Germaniya)
| - Mitsubishi UFJ (Yaponiya)
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | Hozirgi kunda Doyche bank kredit siyosatida ssudalar sifatini baholashda ikki asosiy mezon qo‘llanilmoqda: ssudalar qaytishining ta'minlanish darajasi va oldingi berilgan ssudalarni so‘ndirishning haqiqiy holati. - Hozirgi kunda Doyche bank kredit siyosatida ssudalar sifatini baholashda ikki asosiy mezon qo‘llanilmoqda: ssudalar qaytishining ta'minlanish darajasi va oldingi berilgan ssudalarni so‘ndirishning haqiqiy holati.
- Ssudalarning qaytarilishini ta'minlash nuqtai nazaridan, kreditlar risk darajalari bo‘yicha uch guruhga ajratiladi:
- Birinchi guruh -“ta'minlangan ssudalar” deb nomlanib,ssuda qarziga teng qiymatga ega bo‘lgan garov yoki hukumat va banklar bergan kafolat ta'minotiga ega bo‘lgan ssudalar kiradi.
- Ikkinchi guruh- “yetarli ta'minlanmagan ssudalar”- olingan kreditning bir qismini ta'minlaydi, ya'ni ta'minot ssuda hajmining 60%idan kam bo‘lmagan qismini qoplaydi.
- Uchinchi guruh- “ta'minlanmagan ssudalar”. Bunday ssudalar yoki ta'minotga ega emas yoki ta'minotning real bahosi ssuda hajmining 60%idan kam.
Tasniflashning ikkinchi mezoni oldin berilgan ssudalar so‘ndirilishining haqiqiy holatini aks ettiradi. Bunga bog‘liq holda kreditlar 5 guruhga ajratiladi: - Tasniflashning ikkinchi mezoni oldin berilgan ssudalar so‘ndirilishining haqiqiy holatini aks ettiradi. Bunga bog‘liq holda kreditlar 5 guruhga ajratiladi:
- 1-muddatida qaytgan ssudalar,
- 2-to‘lash muddati 30 kungacha kechikkan ssudalar
- 3-to‘lash muddati 30 kundan-60 kungacha kechikkan ssudalar,
- 4-kechikish muddati 60 kundan 180 kungacha bo‘lgan ssudalar,
- 5-kechikish muddati 180 kundan oshgan ssudalar.
- Doyche bank amaliyotida balansdan tashqari aktivlar uchun qayta baholash hamda ehtimoliy yo‘qotishlar zaxirasini shakllantirilishini ko‘rish mumkin. Ular II darajali kapitalning elementlari sanaladi.
Doyche bank kredit olayotgan korxonaning kreditga layoqatliligi bahosini o‘z ichiga oluvchi kredit reytingi metodini qo‘llaydi. Unda mijozning kreditga layoqatliligi 17ta kriteriy bo‘yicha 5 ta guruhga bo‘lib o‘rganiladi: - Doyche bank kredit olayotgan korxonaning kreditga layoqatliligi bahosini o‘z ichiga oluvchi kredit reytingi metodini qo‘llaydi. Unda mijozning kreditga layoqatliligi 17ta kriteriy bo‘yicha 5 ta guruhga bo‘lib o‘rganiladi:
- menedjment: menedjment sifati, moliyaviy hajjatlashtirishning to‘g‘riligi;
- bozor (tarmoq): bozor va tarmoqning rivojlanishi, kon'yunktura dinamikasining ta'siri, xaridor va sotuvchining jo‘g‘rofiy joylashuvi, eksport va import risklari, raqobat, mahsulot va uning turlari, standartlar;
- mijozga bo‘lgan munosabat: hisob yuritish, mijozning o‘z faoliyatini aniq ko‘rsatib berishga tayyorligi;
- iqtisodiy shartlar: yillik balansning bahosi, umumiy mulkchilik shartlari;
- korxonaning rivojlanishi istiqbollari: oxirgi yillik balansini nashr etgandan keyingi rivojlanishi, rejalashtirilgan ishlab chiqarish, foyda olishni rejalashtirish, ishlab chiqarishning maxsus risklari.
Angliya (HSBC, Barclays, Royal Bank of Scotland) banklari PARSER va CAMPARI metodlarini qo‘llaydi. - Angliya (HSBC, Barclays, Royal Bank of Scotland) banklari PARSER va CAMPARI metodlarini qo‘llaydi.
- PARSER metodi:
- P – Person – mijoz to‘g‘risidagi ma'lumotlar;
- A – Amount – so‘ralgan kredit summasi;
- R – Repayment – qaytarib berish imkoniyati;
- S – Security – ta'minlanganlik;
- E – Expediency – kreditning maqsadliligi;
- R – Remuneration – kredit foiz stavkasi.
Baholash tizimida CAMPARI metodi ko‘proq qo‘llaniladi: - Baholash tizimida CAMPARI metodi ko‘proq qo‘llaniladi:
- C – Character – mijoz;
- A – Ability – kredit oluvchi faoliiyatining bahosi;
- M – Means – ssudaga zarur muomala tahlili;
- P – Purpose – kredit maqsadi;
- A – Amount – kredit summasi;
- R – Repayment – kreditni qaytarib berish;
- I – Insurance – kredit riskini sug‘urtalash.
Amerikadagi ko‘pgina banklar (Citigroup, Bank of America, JP Morgan Chase) mijozning kreditni to‘lay olish qobiliyatini baholashda quyidagi 4 ta moliyaviy ko‘rsatkichlar guruhidan foydalanadilar: - Amerikadagi ko‘pgina banklar (Citigroup, Bank of America, JP Morgan Chase) mijozning kreditni to‘lay olish qobiliyatini baholashda quyidagi 4 ta moliyaviy ko‘rsatkichlar guruhidan foydalanadilar:
- aktivlarning likvidligi
- kapital aylanishi
- mablag‘ni jalb qilish
- foyda olish.
Fransiya tijorat banklarida (BNP Paribas, Credit Agricole) kreditlashga umumiy baho berishda quyidagi ko‘rsatkichlardan foydalaniladi: - Fransiya tijorat banklarida (BNP Paribas, Credit Agricole) kreditlashga umumiy baho berishda quyidagi ko‘rsatkichlardan foydalaniladi:
- Korxonaning moliviy-iqtisodiy bahosi va ishlab chiqarish faktorlari:
- mehnat resurslari (ta'lim, boshqaruvchining faoliyati va yoshi, uning izdoshlari, boshqaruvchilarning ish joylari bo‘yicha ko‘chish harakatlari, ishchilar strukturasi, ish haqi va qo‘shilgan qiymatning o‘zaro ta'siri);
- Ishlab chiqarish resurslari (amortizatsiya va inflyasiya darajasi);
- Moliyaviy resurslar;
- Iqtisodiy muhit
Do'stlaringiz bilan baham: |
