Tijorat banklarining aktiv operatsiyalari tarkibi va ularning joylashuvi

Qononiy jihati:

• “Tijorat banklari kapitali yetarliligiga qo‘yiladigan talablar to‘g‘risida”gi 949-7-son nizomga muvofiq balans aktivlari risk (tavakkalchilik) darajasi bo‘yicha 0, 20, 50, 100 foizli to‘rt guruhga bo‘linadi. Har xil toifali aktivlar nisbiy tavakkalchiligi o‘z zimmasiga majburiyatlarni qabul qilgan shaxs turi va garov yoki kafolat tavsifiga bog‘liq. Masalan, naqd pul 0 foizli risk (tavakkalchilik) darajasiga ega bo‘lsa, tijorat kreditlari 100 foizli risk (tavakkalchilik) toifasiga kiradi. Riskka tortilgan aktivlar umumiy summasini hisoblashda har bir aktiv balans summasini unga tegishli risk (tavakkalchilik) miqdoriga ko‘paytirishi va tavakklchilik bo‘yicha aniqlangan aktivlar yig‘indisi orqali topiladi. 2017-yil 1-yanvar holatiga banklarning jami kapitali 2016-yildagiga nisbatan 20,2 foizga oshib 9,4 trln. So‘mni tashkil etdi va bu umumqabul qilingan xalqaro me’yorlar(8%)dan deyarli 3 barobar yuqoridir. Banklar 2015 – 2019 yillarda sof foydadan ajratmalar ajratish orqali quyida keltirilgan ko‘rsatkichlardan kam bo‘lmagan miqdorda kapitalni ko‘paytirishi lozim.