Тижорат банкларида бухгалтерия ҳисоби

Мавзу: “Банкларда ижара ва қарз маблағлари ҳисоби” Режа:

1

• Банкларда ижара муносабатлари ва уларни тузиш тамойиллари.

2

• Банкда ижара бўйича стандарт ва уни қўланиши тартиби.

3

• Ижара ва унинг хусусиятлари

4

• Қарз маблағлари ва унинг аҳамияти.

1. Банкларда ижара муносабатлари ва уни тузиш тамойиллари.
Тижорат банкларида ижара муносабатлари ва уни тузиш, ҳисобини ташкил этиш учун 16-сонли “Ижара" Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандарти (IFRS) қўлланилади. Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандарти асосида ижара муносабатлари тартибга солинади ва тақдим этиладиган маълумотларни стандартларга мос равишда ташкил этиш имкониятини беради.
Ижара кўплаб компанияларнинг муҳим жиҳатларини ва хусусиятларини очиб бериш учун фойдаланилилади. Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартлари бўйича кенгаш томонидан 13 январь 2016 йилда янги IFRS 16 «Ижара» номли 10 йил давомида ишлаб чиқилган стандартни эълон қилди. Ушбу стандарт заменяет требования к отчетности, введенные более 30 йил давомида фойдаланиб келинган IAS 17 «Ижара» номли стандартнинг ўрнига қабул қилинди.
Ушбу стандартнинг мақсади ижарачилар ва ижарага берувчилар учун ижарага нисбатан қўлланилиши керак бўлган тегишли ҳисоб сиёсатларини ва очиб бериладиган маълумотларни белгилашдан иборатдир.

Ушбу Стандарт қуйидагилардан ташқари ҳамма ижара келишувларни ҳисобга олишда қўлланилиши керак:

• (a) фойдали қазилмалар, нефть, табиий газ ва шунга ўхшаш қайтадан тикланмайдиган ресурсларни қидириш ёки фойдаланиш билан боғлиқ бўлган ижара келишувлари;
• (б) ижарачи томонидан молиявий ижарага олинган биологик активлар (БҲХС 41 “Қишлоқ хўжалиги” га қаранг);
• (с) конценссион хизматлар кўрсатиш шартномалари асосида IFRIC 12 “Концессион хизмат кўрсатиш тўғрисидаги шартномалар” қўўланиши доирасида;
• (д) интелектуал мулк бўйича ижара шартномалари (МҲХС 15 “Харидорлардан шартнома бўйича тушумлар” га қаранг);
• (е) лицензия муносабатлари бўйича ижарага бериш ҳуқуқларик (БҲХС 38 «Номоддий активлар» га қаранг);