Tijorat banklari aktivlari va passivlarini boshqarish bu pul mablag’larini

yuz foizi
miqdorida maxsus 
zaxira shakllantirishi lozim. 
Agar tijorat bankida bitta qarzdorga berilgan bir necha aktivlar mavjud 
bo’lsa, qarzdor tomonidan tijorat bankiga qaytariladigan barcha aktivlar sifati 
ulardan eng past toifada tasniflangan aktivlar sifatidek tasniflanishi lozim. 
Agar qarzdorning bir nechta tijorat banklari oldida qarzi mavjud bo’lib, 
ularning birida qaytarilishi lozim bo’lgan aktivlar sifati eng past toifada 
tasniflangan bo’lsa, boshqa tijorat banklari ham ushbu qarzdorga berilgan aktivlar 
sifatini mazkur toifada tasniflashlari shart. Bunda tijorat banklari qarzdorga boshqa 

---

97 
tijorat banklari tomonidan berilgan aktivlar sifatining tasnifini aniqlash uchun 
kredit axboroti ma’lumotlar bazasidan foydalanishlari lozim. 
7.6. Tijorat banklarining kredit portfelini boshqarish usullari 
Tijorat banklarining kredit portfelini boshqarishda quyidagi usullardan 
foydalaniladi: 
* diversifikatsiyalash usuli; 
* kreditlarni restruktizatsiyalash usuli; 
* zaxiralar shakllantirish usuli; 
* muddati o’tgan kreditlar va foizlarni balansdan chiqarish usuli. 
Restrukturizatsiya qilingan kreditlar - qarzdorning moliyaviy ahvoli 
yomonlashishi sababli to’lovning dastlabki shartlari o’zgargan kreditlar. Agarda 
bank tomonidan quyidagi amallarning hech bo’lmaganda bittasi bajarilsa, kredit 
restrukturizatsiyalangan hisoblanadi:
* foiz stavkasining kamaytirilishi yoki hisoblangan foizlarning undirib 
olinmasligi; 
* asosiy qarzning kamaytirilishi yoki undan qisman voz kechilishi; 
* foizlar va (yoki) asosiy qarzga doir to’lovlarning bir qismi yoki 
barchasidan voz kechilishi; 
* aktivning asosiy va (yoki) foizlarining to’lash muddati kechiktirilishi yoki 
uzaytirilishi; 
*qarz oluvchi va (yoki) ta’minot turining o’zgartirilishi. 
Aktivlarning quyida keltirilgan asosiy shartlaridan hech bo’lmaganda bittasi 
o’zgartirilgan bo’lsa, ular shartlari qayta ko’rib chiqilgan aktivlar deb hisoblanadi:
– foiz stavkasining pasaytirilishi, Markaziy bankning qayta moliyalash 
stavkasi pasayishi munosabati bilan foiz stavkasining pasaytirilishi holatlari 
bundan mustasno;
– asosiy qarzning kamaytirilishi yoki undan qisman voz kechilishi;

---

98 
– foizlar va (yoki) asosiy qarzga doir to’lovlarning bir qismi yoki barchasidan 
voz kechilishi;
– aktivning asosiy va (yoki) foizlarining to’lash muddati kechiktirilishi yoki 
uzaytirilishi;
– qarz oluvchi va (yoki) ta’minot turining o’zgartirilishi, kreditning bir qismi 
qaytarilganligi munosabati bilan ta’minotdan chiqarilgan holatlar bundan 
mustasno.