Tibbiyotda axborot texnologiyalari

ta’minot 
 
Bugungi kunni kompyuter grafikasisiz tasavvur etish qiyin. 
Zamonaviy teleko‘rsatuvlar, multfilmlar, uylar va binolar dizayni 
– barchasi kompyuter grafikasi ishtirokida amalga oshirilmoqda. 
Kompyuter grafik obyektlari quyidagi turga bo‘linadi: 1. Rastli, 
2. Vektorli, 3 Fraktal. Uch turdagi grafik obyektlarning o‘zi 
hozirgi kunda 2D va 3D obyekt turlariga ham bo‘linadi. Barcha 
kompyuter 
grafik 
obyektlari, 
albatta, 
kompyuter 
grafik 
muharrirlari yordamida yaratiladi, qayta ishlanadi. Bunday 
kompyuter grafik muharrirlariga Photo Shop, Macromedia Flash, 
Corel Draw, AutoCAD, Paint, Indesign dasturlari misol bo‘la 
oladi. Bu dasturlarda ishlashganda, hujjat yaratishning ayrim 
qirralarini o‘rganganda, dasturlarning ustivor yo‘nalishlarini 
aniqlay olish zarur. Bundan tashqari multimediya hujjatlar 
yaratish, elektron resurslar yaratish dasturiy ta’minotlari mavjud. 
Ularga MS Office dasturining MS Power Point, Adobe Presenter, 
Prezi, Ispring, Lectora va Articulate kabi dasturlar misol bo‘ladi.
Multimediya so‘zining ma’nosi: multi – ko‘p mediya – muhit 
deganidir, ya’ni bitta hujjatga bir necha formatli fayllarni 
joylashtirishdir. 
Tibbiyot sohasining bugungi kunini zamonaviy diagnostika 
apparatlarisiz tasavvur etish qiyin. Bunda, avvalo, kasallikning 
rivojlanishi, darajasi haqida raqamli axborotga ega bo‘lgan 
holda davolash usullarining qo‘llanilishi, bevosita davolashning 
samaradorligini oshiradi. Aynan organizm tuzilishi va unda 
kechayotgan funksional o‘zgarishlarni kompyuter grafikasi 

---

yordamida aniqlanish usullarini yoritish va bayon etish, 
tushuntirish 
biologik 
va 
tibbiy 
informatikaning 
asosiy 
vazifalaridan biridir. 
Vizual tasvirning biotibbiy informatikasi raqamli axborot 
orqali organizmda kechayotgan jarayonning dinamik maydonini 
tavsiflab beradi. Ekranda oladigan tasvirimiz bevosita modal 
axborotning raqamli axborotga generatsiyalanishi maxsulidir. 
uning natijasida ekranda kerakli tasvirlarga ega bo‘lgan holda 
jarayonni 
baholash 
imkoniyatiga 
ega 
bo‘lamiz. Modal 
axborotning raqamli axborotga o‘tkazilishi natijasida olinadigan 
natija. Bunda jarayon qadamlari: 
1.
 
modal axborotni mashinaga taqdim etish. 
2.
 
olingan tasvirni boshqarish va saqlash. 
3.
 
tasvirni yoritish. 
4.
 
tasvirni taqdim etish. 
Mashinaga notizimiy ma’lumot taqdim etilganda, u bu 
axborotni o‘qib, o‘zlashtiradi, qayta ishlaydi, saqlaydi va 
foydalanuvchi bo‘lmish shifokorga natijani taqdim etadi. Bu 
borada tasviriy diagnostika, biotibbiy informatika oddiy insonga 
tushunarli tilda natijani talqin eta biladi. 
Tibbiy tasvirlash 2 xil tizimga bo‘linadi: 
1-
 
anatomik;
2-funksional. 
Agar birinchisi haqiqiy tizimiy anatomik o‘zgarishlarni qayd 
etsa, 
ikkinchisi, 
bevosita 
ichki 
organlardagi 
patologik 
kechayotgan jarayonlarni qayd etadi. 
Funksional tasvirlash quyidagi rasmda tasvirlangan.
7