138
4. Zarar ko’rganning og’zini oching, tilinipastki jag’iga
bosib, barmog’ingiz bilan yot jismni olib tashlashga harakat
qiling; nafas yo’llarini oching (boshini orqaga qilib, iyagini
ko’taring va 2 marta to’liq havo kirgizing.
5. 2—4 bosqichlarni nafas yo’llari ochilguncha yoki
yordam yetib kelguncha takrorlang.
Nafas bo’lmaganda birinchi yordam (bemor hushsiz),
og’izdan og’izga usuli bo’yicha o’pkalarni sun’iy ventilyatsiya
qilish
Zarar ko’rganga yordam berishdan avval quyidagilar lozim:
1. Haqiqatdan ham u bo’g’ilib qolayotganini aniqlash.
2. Nafas yo’llari to’silib qolganligi darajasini aniqlash.
Harakatlarning ketma-ketligi:
1. Yordamga chaqiring.
2. Zarar ko’rganni chalqanchasiga yotqizib, qo’llarini
biqiniga qo’ying.
3. Boshini orqaga egib, iyagini ko’tarish usulini qo’llab,
nafas yo’llarini oching:
- qo’lingizni uning peshanasiga qo’ying.
— ikkinchi kulingizning 2 barmogini pastki jarga iyak
yakdniga joylashtiring.
4. Nafas bor-yo’qligini (ko’krak qafasi ko’tarilayotganligi,
chiqarilayotgan nafas sezilayotganligini) tekshiring; nafas
bo’lmaganda harakatlarning ketma-ketligi quyidagicha:
— zarar ko’rganning burnini yoping, og‘zinikatta oching,
chuqur nafas oling va og’zingizni uning og’ziga marham qilib
qo’ying;
— 5 sek. oralig’ida har birining davomiyligi 1,5—2 sek.
bo’lgan 2 marta chuqur nafas kirgizing; ularning orasidagi pauza
sizga nafas olish uchun xizmat qiladi;
— zarar ko’rganning ko’krak qafasi havo berilayotgan
vaqtda ko’tarilib tushayot-ganligini kuzatib turing;
139
— bemorning og’zidan nafas chiqayotganini sezing;
o’pkalarning sun’iy ventilyatsiyasini 1 daqiqa mobaynida
davom ettiring (taxminan 12 ta nafas olish).
Ogohlantirish: Quyidagi hollarda havo nafas yo’llariga
kira olmaydi:
— yot jism nafas yo’llarini hiqildoqgacha yopgan bo’lsa
havo me’daga o’tadi; tezlik bilan operatsiya—traxeotomiya
qilish lozim.
—
og’zingiz
bilan
bemorning
og’ziniqattiq
yopmaganingizda;
— bosh egilganda yoki tez-tez nafas berilganligi natijasida
havo me’daga tushadi.
Tish protezlari bemorning og’zida yordam beruvchining
og’zi bilan qattiqroq aloqada bo’lish uchun qoldiriladi. Zarar
ko’rgan qusishni boshlasa, uni yonboshiga ag’darib, og’iz
bo’shlig’ini tozalash va o’pkaning sun’iy ventilyatsiyasini
davom ettirish lozim.
O’pkalarni sun’iy ventilyatsiya qilish paytida uyqu
arteriyasidagi puls tekshiriladi. Agar puls bo’lib, nafas olish
bo’lmasa, yordam yetib kelguncha o’pkaning sun’iy
ventilyatsiyasi davom ettiriladi, puls ham bo’lmasa,
ventilyatsiya bilan birgalikda yurakning bilvosita massaji
boshlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: