Tibbiyot instituti talabalari uchun

Vrachlarning xatosi
– bu yuridik bo’lmagan kategoriyaga kiradi. 
639

---

Vrachlarning xatosiga olib keluvida vrachning harakatida hech bir jinoyat belgilari 
kuzatilmaydi. Bunda vrachning faoliyatida qonun bilan himoyalanuvchi shaxsning 
sog’lig’i va hayotiga xavf soldiruvchi xech bir jinoyat izi yo’q. Shuning uchun 
vrach o’zining xatosi tufayli jinoiy javobgarlikka emas, balki administrativ 
javobgarlikka ham tortilishi mumkin emas.
Xuddi shunday holat, agar ob’ektiv sababga ko’ra vrachlar xatolikka yo’l 
qo’yilgan paytda ham qo’llaniladi.
Tibbiyot faoliyatidagi ayrim kamchiliklar, vrachlarning o’z kasbiga 
sitqidildan yondoshmasligi, bemorni davolash faoliyatida o’zining imkoniyatlari va 
davolash muassasasining imkoniyatlaridan foydalanmaslik kabilar vrachlarning 
xatosiga kirmaydi.
Barcha vrachlarning xatosini quyidagi guruhlarga bo’lish mumkin:
1. Diagnostik xatolar.
2. Davolash usullarini tanlash va davolashdagi xatolar.
3. Tibbiy yordamni tashkil qilishdagi xatolar.
4. Tibbiyot hujjatlarini to’lg’azishdagi xatolar.
5. Tibbiyot xodimlari ahloqidagi xatolar-bu asosan tibbiy deontologiyaga 
aloqadordir.
1.
Diagnostik xatolar.
Bu juda ko’p uchraydigan xatolar bo’lib, bunga 
maxsus adabiyotlar bag’ishlangan.
Klinik tashxisning shakllanishi – bu juda murakkab va ko’p komponentli 
masala hisoblanadi. Buni echish birinchidan, vrachlarning kasalliklarni 
etiologiyasi, patogenezi, klinik va patomorfologik ko’rinishi hamda kasalliklar 
paytida kuzatiladigan patologik jarayonlarni bilishi, ikkinchidan, bemor 
organizmining individual xususiyatlari va kasalliklarni aniq kasalda o’tishiga 
bog’liq.
Diagnostik xatoliklarning ko’p uchraydigan sababi kasallikka erta tashxis 
qo’yishning ob’ektiv qiyinligidir.
Ko’pgina kasallik jarayonlari yashirin davri uzoq davom etadigan, 
simptomsiz o’tadigan hisoblanadi. Bunga yoshlarda uchraydigan xavfli o’smalar, 
640

---

surunkali zaharlanishlar, shuningdek bachadondan tashqaridagi homiladorlik va 
boshqalar kiradi. Ayrim kasalliklarning o’tishi yashinsimon tez bo’lsa, katta 
diagnostik qiyinchilik tug’iladi. Vrachlar xatosining ob’ektiv sabablariga 
kasallikning atipik holatda o’tishi, bitta odamda ikki va undan ortiq kasallikning 
birdaniga uchrashi, bemorning og’ir va hushsiz holatda bo’lishi hamda tashxis 
qo’yish uchun vrachning ixtiyorida vaqtning kam bo’lishi kabilar kiradi. Agar 
bemor mastlik holatida bo’lsa, kasallikni yoki jarohatlanishni aniqlashga halaqit 
beradi.
Diagnostik xatoliklarning sababiga bemorning shikoyati, anamnezi, 
laboratoriya va instrumental tekshiruv natijalarini hisobga olmaslik yoki yuqori 
baholash ham kiradi. Ammo bunday sabablarni ob’ektiv sabablar deb 
hisoblanilmaydi, balki bu vrachning tajribasizligi va malakasining pastligi bilan 
baholanadi.