Tibbiyot instituti talabalari uchun

Murdani ichki tekshirishdan
oldin o’pkada va oshqozon-ichak traktida 
havo borligini aniqlash maqsadida chaqaloq murdasi rentgenografiyadan 
o’tkazilishi zarur (Dilon sinamasi). Ichki tekshiruv jarayoni tiriklik suzish 
sinamasini o’tkazish bilan boshlanadi. Bunga Breslau sinamasi deyiladi. Chaqaloq 
murdasini pastki labidan kesilib o’rta chiziq bilan iyagining tagi, bo’yni, ko’kragi 
orqali amalga oshirilib kindik tizimchasi asosiga 1,5-2 sm etmasdan har ikkala 
chov bog’lamasining o’rtasigacha etkaziladi. Bunday kesilish sinchiklab makro- va 
mikroskopik tekshirish uchun mo’ljallangan kindik qon tomiri butunligini 
saqlashni ta’minlaydi.
Og’iz bo’shlig’i va xalqumning holatini to’liq aniqlash uchun o’rta 
chiziqdan pastki jag’i kesiladi va uning chetlari yonboshga itarilgach, tili oldinga 
qarab tortiladi. Keyin tiriklik sinamasini o’tkazishga kirishiladi. Buning uchun 
organlar ajratilguncha kerakli joylari ip bilan bog’lanadi. Shundan so’ng og’iz 
bo’shlig’i, bo’yin va ko’krak qafasi organlari bir kompleksda ajratilgach uni suvli 
idishga solinadi. Oshqozon va ichaklar ham kerakli joylaridan bog’langach suvga 
tushiriladi.
Chaqaloq kallasini kesib ko’rishda alohida usul qo’llanilib, bu miyacha 
chodirining jarohatlanishi, katta o’roqsimon o’simta va miya qattiq pardasi 
sinuslarida qon quyilish bor-yo’qligini bilishda muhim ahamiyatga egadir, chunki 
bularga qarab jaroxatlanishni tug’ishga aloqadorligi to’g’risidagi tassavvurga 
kelish mumkin. Boshini yumshoq to’qimalardan ajratilgandan keyin tug’ma 
shishning holati, liqildog’i, kalla gumbazi suyaklari o’rganiladi va yoziladi. Keyin 
kalla bo’shlig’i yoriladi. Buning uchun oddiy tsirkulyar arralash o’rniga kallaning 
chekka va tepa suyaklari qaychi bilan kesilib, ikkita simmetrik teshik ochiladi. 
Nayzasimon chiziq bo’ylab 2-3 sm kenglikda jarohatlanmagan suyak yo’lakchasini 
qoldiriladi. Engsa suyagi kesilmaydi (115 -rasm).
518

---