Tibbiyot instituti talabalari uchun

Atmosfera elektr energiyasi (yashin) ta’siridan jarohatlanishlar
Yashin bu juda katta kuchlanishli atmosfera elektr zaryadi (bir necha million 
volt) va kuchi (o’ng minglab amper) hisoblanadi. Yashin urishi tufayli daraxlar 
tilinib yonib ketishi, qurilish inshoatlari emirilishi, metalldan yasalgan predmetlar 
va ba’zan tuproqlar erib ketishi kuzatiladi. Yashin urgan joyda katta miqdorda 
issiqlik ajralishidan kuchli portlashga o’xshash effekti ko’zga tashlanib, bu katta 
nurli chaqnash, urib ovoz chiqaradigan havo to’lqini paydo bo’lishi bilan birga 
davom etadi.
Odamni yashin urishidan jarohatlanishi bu kamroq uchraydigan holatdir. 
Odatda yashin urishda jabrlanuvchining o’limi bilan tugaydi, ammo bunda o’lim 
bilan tugallanmaslik holatlari ham adabiyotlarda yozilgan. Aftidan, bunda to’lqin 
urishda (xushidan ketishi, jablanuvchini uloqtirilishi) yoki elektrlangan erdan 
jarohatlanishidan odam o’lmay qolishi mumkindir.
Murdaning teri qoplamasida yashin ta’sirida qolgan izlar kuyish, yara 
shaklida bo’lib, ba’zan tana qismlari uzilib ketishining ham ehtimoli bor. 
266

---

Ko’pincha terida yashinga xarakterli belgi (shakllar) kuzatiladi (83-rasm). Bu teri 
qon tomirlari kengayishi tufayli sodir bo’ladigan tiniq-qizg’ish yoki qizil yo’l 
shaklda daraxsimon tarmoqlanishdir.
83-rasm. Qornida yashining xarakterli belgisi
Bu belgilar odatda uzoqroq saqlanmasdan bir necha soatdan, ba’zan esa bir 
sutkadan keyin batamom yo’qolib ketadi.
Murdaning ustki va oyoq kiyimlari ko’pincha yirtilgan va kuyib qovjiragan 
bo’ladi. Kiyimdan qolgan bo’lakchalar ba’zan murdaning atrofida topiladi. 
Kiyimdagi metalldan ishlangan detallar yoki cho’ntaklaridagi metall predmetlar 
ko’pincha erib ketgan bo’ladi. Ayrim hollarda murdada yashin ta’sirining 
qandaydir belgilarini topish imkoniyati kuzatilmaydi.