Tibbiyot instituti talabalari uchun

11.8. Nafas yo’llarining yot jismlar bilan yopilishi
Bunda ovoz yoriqchalari, hiqildoq, kekirdak, bronxlarga kompakt yot 
jismlarni tiqilib qolishi tufayli nafas yo’llarining yopilishidan o’lim sodir bo’ladi. 
Bunday hollarda, yot jismlar nafas olishga halaqit beribgina qolmasdan, balki nafas 
olishni to’xtatuvchi kuchli reflektor ta’sir ham ko’rsatadi.
Kattalarga qaraganda yot jismlar bilan bug’ilish ko’pincha yosh bolalarda 
uchraydi, chunki ular og’iz bo’shlig’iga har xil yot jismlar (tangalar, tugmalar, 
vintlar, o’yinlar uchun mo’ljallangan toshlar va boshqalar) ni soladilar va kulish, 
qichqirish yoki qo’rqish paytida yutib yuboradilar.
Nafas yo’llari bo’shlig’ining yot jismlar Bilan yopilishidan sodir bo’lgan 
o’lim faqatgina baxtsiz hodisa bo’libgina qolmasdan, balki yangi tug’ilgan 
chaqaloqlarni onasi tomonidan o’ldirishda ham qo’llaniladi. Bu maqsad uchun 
bolaning og’ziga qandaydir yumshoq predmetlar (rumolcha, latta, paxta, qog’oz va 
boshkalar) tiqiladi. Bunda halkumning orqa qismigacha og’iz bo’shlig’i yopiladi. 
220

---

Bunday yo’llar bilan kuchsizlangan kasal odamlar, kuchli mastlik holatida bo’lgan 
katta kishilarni ham o’ldirilishi kuzatilganligi ma’lum.
Nafas yo’llariga yot jismlarni tiqilishi tufayli o’lim sodir bo’lganligiga 
shubha tug’ilganda organlar kompleksini olishdan oldin kekirdak va hiqildoq 
bo’shlig’ini kesilishi zarur. Nafas yo’llarida yot jismlarni borligi tufayli sodir 
bo’lgan mexanik asfiksiyani diagnostikasi ancha ko’zga tashlanuvchi tez o’limning 
belgilari bo’lgani uchun uncha qiyin emas.
Yuqori nafas yo’llari shilliq pardasiga yot jismlarning tiqilishi ta’siridan 
reflektor yo’l bilan yurakning birlamchi to’xtashidan odam o’lib qolishi mumkin. 
Bunday hollarda asfiksiyaning belgilari bo’lmasligi mumkin.
11.9. Sochiluvchi moddalar, suyuqliklar va oshqozondagi moddalar