Tibbiyot bolg`achasi yordamida ko`z qovoqlarini yumib ochish refleksi, tizza refleksi, axilli refleksi, ikki boshli muskul reflekslarini hosil qilish, refleks yoyini analiz qilish

1. 
   Tibbiyot bolg`achasi yordamida ko`z qovoqlarini yumib - ochish refleksi, tizza refleksi, axilli refleksi, ikki boshli muskul reflekslarini hosil qilish, refleks yoyini analiz qilish.
   

Orqa miya reflekslarini o`rganish.Faol diqqat, ixtiyoriy harakat tezligini, aqliy ishchanlik qobiliyatini aniqlash. Tibbiyot bolg`achasi yordamida ko`z qovoqlarini yumib-ochish refleksi, tizza refleksi, axilli refleksi, ikki boshli muskul reflekslarini hosil qilish, refleks yoyini analiz qilish. Faol diqqat tezligi va nerv sistemasining ishchanlik qobiliyatini aniqlashni o`rganish. Jismoniy yuklamaning yurak-qon tomir va nafas tizimi faoliyatiga ta`sirini o`rganish. Jismoniy mashqni qon aylanishga ta`sirini aniqlash, tekshiriluvchining pulsi, qon bosimi, nafas soni, o`kaning tiriklik sig`imini o`lchashni o`rganish. Ko`rish o`tkirligi va ko`rish maydonini aniqlash. Golovin jadvali orqali ko`rish o`tkirligini aniqlash. perimetr asbobi yordamida ko`rish maydonini aniqlash. Yosh fiziologiyasining vazifasi o‘sish va rivojlanish qonuniyatlarini ochib berish, bir butun organizm, uning tizimlari, organlari, to‘qimalari va hujayralarini ishlash xususiyatlarini turli yoshga aloqadir davrlarda aniqlashdir. Yosh fiziologiyasi organizmning individual rivojlanish jarayonida funksiyalar evolyusiyasini kuzatib boradi, fiziologik jarayonlarni o‘zaro munosabatlari va ular o‘rtasida bog‘lanish sabablarini aniqlab beradi. Shu bilan birga yuksak darajada tuzilgan materiya, ya’ni bosh miya po‘stlog‘ining organlar va umuman butun organizm faoliyatida etakchi ro’l o‘ynashini tushunib olishga yordam beradi.
O’sib rivojlanib kelayotgan bola organizmining turli davrlarida, har xil organ va tizimlarning faoliyati bir qator o‘ziga xos xususiyatlar Bilan harakterlanadi. O‘qituvchi bolalar va o‘smirlarning anatomo-fiziologik xususiyatlarini o‘rgangan ekan, ayrim tizim va organlarining (suyak-muskul, nafas olish organlari, qon aylanishi, nerv sistemasi, sezgi organlari, oshqozon ichak trakti, ichki sekretsiya bezlari, teri, ayiruv organlari) tuzilishi xususiyatlarini, hamda ularning faoliyatlarini va gigiyenasi bilan tanishadi. Uyqu va aqliy mehnatni maqsadga muvofiq ravishda tashkil qilish uchun nerv sistemasining ishlash qonuniyatlarini bilish ayniqsa muhumdir.
Gigiyena – bola organizmini tashqi muhit ta’siriga o‘zaro bog‘liqligini o‘rgatadigan fan bo‘lib, pedagogika va psixologiya fanlari bilan chambarchas bog‘liqdir.
O‘sib va rivojlanib kelayotgan bolalar anatomiyasi va fiziologiyasini bilmay turib, bolalar shaxsiy gigiyenasi, maktabdan tashqari ishlar gigiyenasi va o‘quv tarbiyaviy ishlar gigiyenasi masalasini echib bo‘lmaydi.
Gigiyena predmeti bir qator vazifalarni o‘z ichiga oladi: shular jumlasidan, tashqi muhit sharoitining bola organizmiga ta’siri (tabiiy, sotsial-ijtimoiy), jismoniy rivojlanish, salomatligi va anotomik-fiziologik xususiyatlari, o‘qitishni gigienik sharoitlari, o‘quvchilarning mehnat va dam olish tartibi, o‘quvchilar kasalliklarini oldini olish va ko‘pgina boshqa vazifalarni o‘z oldiga maqsad qilib qo‘yadi.
Organizm belgi - hususiyatlarining bir qancha avlodda turg‘un saqlanib kelishi irsiyatning bir tomoni bo‘lib, ikkinchi tomoni organizmlarning ontogenezida ma’lum moddalar almashinuvini harakterini va rivojlanish tipini ta’minlashdir. Bularning hammasi irsiyat tufayli aniqlanadi.Irsiyat nasldan-naslga qay tarzda o‘tishini bilish uchun hujayra haqida ma’lumotga ega bo‘lish kerak. Barcha tirik organizm hujayralardan tashkil topgan.
1665 yilda R.Guk tomonidan sodda mikroskop ixtiro knlinishi hujayra ta’limotining tug‘ilishiga olib keldi. U po‘kakdan yupqa kesma tayyorlab, mikroskop ostida kuzatganda mayda katakchalarni ko‘rdi va ularga hujayralar deb nom berdi. Elektron mikroskop kashf etilishi bilan hujayraning tarkibi va hujayradagi moddalar almashinuvi o‘rganila boshlandi. Hujayralar sharsimon, duksimon, prizmasimon shakllarda bo‘ladi. Har bir hujayrassitoplazmatik membrana,sitoplazma, yadro va hujayra organoidlaridan tashkil topgan.
Tuzilishi, kelib chiqishi ia funksiyasi bir-biriga o‘xshash bo‘lgan hujayralar to‘plami to‘qima deb ataladi .Organizmdagi hamma to‘qimalar 4 guruhga: epiteliy (qonlovchi), biriktiruvchi (tayanch-grafik), muskul(mushak) ia nerv to‘qimalariga bo‘linadi.Epitelty to‘qimasi bir ia ko‘p qavatli bo‘lib, yupqa plastinka shaklidagi hujayralardan tashkil topgan. Biriktiruvchi to‘qima asosan o‘rganizmning ichki qismini tashkil etib, qon va limfa to‘qimasi,tog‘ay va suyak to‘qimasi, silliq muskullar to‘qimasiga bo‘linadi.
Hujayra ko‘p hujayrali organizmlarning funksional va genetik oddiy tuzilmasidir. Har bir hujayra yadro, sitoplazma va hujayra membranasidan tashkil topgan bo’ladi. Hozir hujayraning tuzilishini o‘rganishda bir necha ming marta katta qilib ko‘rsatadigan elektron mikroskopdan foydalaniladi.

2) Jismoniy mashqni qon aylanishga ta`sirini aniqlash, tekshiriluvchining pul’si, qon bosimi, nafas soni, o`pkaning tiriklik sig`imini o`lchashni o`rganish.

Nafas olish organlarining evolyusion tarakqiyoti million-million yillarni uz ichiga oladi. Dastlab yukrri bosk_ich hayvonlar xam jabra ichaq traxeya bilan upkalari yaxshi rivojlanmaganligi uchun kuptimcha nafas olish organlari vujudga kelgan. Suvda va kurukda yashovchilarning vakili baqa upka pa teri ork_ali nafas olishini ahamiyati katta. Baqa ajdodi panja qanotli baliq bulib, jabra orkali nafas olgan, bunday nafas olishni tuxum ^ujayradan chikg^an baqaning lichinkasida kurish mumkin. 300-400 mln, yillar oldin ^urgochilik munosabati bila!1 haivonlar turlicha moslashishdi. Organlar shakli, vazifasi yoki murakkablashiщi sodir buladi, ^rgskasi haet uchun kurash bulib ikki yuno'\ishda kotadi. Suvda va kurukda yashovchilar,xamda butunlay O'pkaning tirikli sig'imini aniqlashdan oldin spirometrn nol xolatga keltiriladi, buning uchun ichki silindrning qopqog'idagi po'kak ochiladi va shkalaning nol belgisigacha shu silindr suvga tushiriladi. Keyin po'kak joyiga qo'yiladi. Mundshtuk suv bilan yuviladi va spirt lipahta bilan artiladi. • O'pkaning tiriklik sig'imini o'lchash uchun sinaluvchi odam galma-gal chuqur nafas olib so'ng chiqaradi, keyin yana bir marta chuqur nafas olganidan keyin, nafasni rostlab spirometrga yutilgan xavoni chiqaradi. Xavoni yo'qotmaslik uchun burun siqiladi Tinch xolatda nafas olinganda o'pkaning pastki uchdan ikki qismi cho'ziladi. Alveolalarning bir qismit inch xolatida bo'lib, kuchli nafas olinganida cho'ziladi. Tinch xolatdagi nafas olish va nafas chiqarishning xajmi 500 ml ni tashkil qiladi, ana shu xavo xajmi nafas xavosi deyiladi. Odatdagicha nafas olgandan so'ng, zo'r berib nafas olingandagi xavoni qo'shimcha nafas xavosi deb ataladi. Odatdagicha nafas chiqarilgandan keyin, zo'r byerib nafas chiqarish yo'li bilan yana 1500 ml atrofidagi xavoni chiqarsa bo'ladi. Bu xavo xajmini rezyerv xavo deyiladi
3)Golovin jadvali orqali ko`rish o`tkirligini aniqlash. Perimetr asbobi yordamida ko`rish maydonini aniqlash.