Tibbiy va biologik kimyo kafedrasi

ETANOLNING METABOLIZMI.

• Odam organizmida normada ham etil spirti hosil bo’lib turadi:
• Glukoza→piruvat →atsetaldegid→etanol
• 2. Uglevodlarning ingichka ichakning oxirgi va yo’g’on ichakdagi mavjud normal mikroflora ta’sirida bijg’ishidan
• Shu sababli ham qondagi etil spirtining normadagi konsentratsiyasi 0,0004 dan 0,001 g/l gacha bo’ladi. Ekzogen spirtning manbai esa asosan spirtli ichimliklar hamda ba’zi ovqat mahsulotlari (non, kefir, sok) hisoblanadi. Ekzogen spirt juda yaxshi so’riladi. Oshqozonda (20-30%), ingichka ichakda (70-80%) qismi so’riladi va maksimal konsentratsiya qonda 30-60 minutdan so’ng paydo bo’ladi. Etanolning metabolizmi og’iz bo’shlig’idan boshlanadi, lekin uning 70-95% jigarda zararsizlantiriladi.

Hosil bo’lgan sirka kislota aktivlanib, asetil KoA ga aylanadi va Krebs siklida yonib, energetik maqsadda ishlatilib ketadi. Ba’zi surunkali alkogoliklarda asetil KoA miqdorining ortishi natijasidan undan yog’ kislotalar, yog’lar va xolesterin va ba’zan holatlarda keton tanachalar sintezlanadi.

• Hosil bo’lgan sirka kislota aktivlanib, asetil KoA ga aylanadi va Krebs siklida yonib, energetik maqsadda ishlatilib ketadi. Ba’zi surunkali alkogoliklarda asetil KoA miqdorining ortishi natijasidan undan yog’ kislotalar, yog’lar va xolesterin va ba’zan holatlarda keton tanachalar sintezlanadi.
• Etanolning taxminan 10% ga yaqin qismi o’zgarmagan holda nafas yo’llari, teri va siydik orqali chiqarib yuboriladi.

Etanol amfifillik xususiyatiga ega bo’lgani sababli miya to’qimasi tarkibida gematoensefalitik barer orqali boshqa moddalar (unchalik gidrofil hisoblanmagan endogen va ekzogen toksik moddalar va dori vositalari ) o’tishini osonlashtiradi. Shuningdek ko’p miqdorda etanol organizmga tushadigan bo’lsa undan ko’p miqdorda atsetaldegid hosil bo’ladi. Atsetaldegid hosil bo’lish jarayonida hujayrada erkin radikallar (vodorod peroksid, gidroksid radikali) hosil bo’lishi hisobiga ular hujayra membranalaring fosfolipidlarining perikisli oksidlanishini chaqiradi va bu esa membranalar butunligining buzilishiga olib keladi. Shu sababli ham surunkali alkogolizmda gepatit, pankreatitlar rivojlanish ehtimoli juda yuqori.

• Etanol amfifillik xususiyatiga ega bo’lgani sababli miya to’qimasi tarkibida gematoensefalitik barer orqali boshqa moddalar (unchalik gidrofil hisoblanmagan endogen va ekzogen toksik moddalar va dori vositalari ) o’tishini osonlashtiradi. Shuningdek ko’p miqdorda etanol organizmga tushadigan bo’lsa undan ko’p miqdorda atsetaldegid hosil bo’ladi. Atsetaldegid hosil bo’lish jarayonida hujayrada erkin radikallar (vodorod peroksid, gidroksid radikali) hosil bo’lishi hisobiga ular hujayra membranalaring fosfolipidlarining perikisli oksidlanishini chaqiradi va bu esa membranalar butunligining buzilishiga olib keladi. Shu sababli ham surunkali alkogolizmda gepatit, pankreatitlar rivojlanish ehtimoli juda yuqori.