Nernst tenglamasi 120- savolda
130)
Тўқималар ва организм суюқликларининг электр ўтказувчанлиги.
Tirik organizm to‘qimalaridagi elektr o‘tkazuvchanlik hodisalarini o‘rganish katta ahamiyat kasb etib, bu usul hujayra va
to‘qimalardagi jarayonlarni o ‘rganishda keng qo‘llanadi. Odam organizmidagi turli to‘qima va biologik suyuqliklarning
solishtirma
elektr o ‘tkazuvehanligi bir
-biridan farq qiladi. Masal
an, orqa miya suyuqligi, qon zardobi, limfa, o‘t
suyuqligining elektr o ‘tkazuvchanligi katta. Muskul, bosh miyaning kulrang moddasining elektr o ‘tkazuvchanligi
nisbatan katta, o‘pka, yurak, jigarning elektr o ‘tkazuvchanligi ancha kichik. Yog‘, suyak, asab to‘qimalari, ayniqsa teri
(shox qavati) elektr to‘kini yomon o‘tkazadi. Quruq epidermisning elektr o‘tkazuvchanligi eng kichik. Hujayralar o ‘rtasida
boladigan suyuqlik hujayra suyuqliklariga qarag
anda to ‘kni yahshiroq o‘tkazadi, chunki hujayra membran
alari atrofida
bir xil zaryad belgisiga ega bo‘Igan ionlarning yig‘ilishi hisobiga qutblanish hosil bo‘ladi, oqibatda to‘qimalardan
o‘tayotgan o‘zgarmas tok kuchi kamayadi. To‘qimalardan (hujayralardan) yuqori chastotali o‘zgaruvchan tok oson o‘tadi,
chunk
i tok yo‘nalishining qisqa vaqt ichida tez
-
tez o‘zgarib turishi qutblanish hosil bolishiga to‘sqinlik qiladi. 0 ‘zgarmas
tok elektrodlari qo‘yilganda to‘qimalardagi harakatchan 1 valentli H +, Na+ va
K.+ ionlari katod ostida to'planib,
konsentratsiyasi ort
adi. Natijada 2 valentli kationlar anod ustida ko‘payadi. Na+ va K+ ionlari katod atrofidagi hujayra
qobiqlarini bo‘shashtirib, ularning o‘tkazuvchanligini oshiradi. Bu esa o‘z navbatida katod ostiga
turli dorivor moddalarni
joylashtirib ularning elektr to
‘qimalarga oson va tez o'tkazish orqali davolash imkonini beradi. Anod oldida yig‘ilgan 2
valentli Ca2+ va Mg2+ ionlari hujayra membranalarining zichligini oshiradi va elektr o ‘tkazuvchanlikni pasayt
iradi.
@Mahmud_Yazdanov
Mahmud Yazdanov
+998 91 318 24 68
Elektrod qutblarini almashtirish ionlarning teskari taqsimlanishi va dastlabki holatning qayta tiklanishiga olib keladi. Bu
usullar fizioterapiyada to‘qimalarning faoliyatini tiklash, og‘riqni qoldirish, moddalar almashinuvini yahshi
- ( 12) lash
orqali shamollash oqibatlarini kamaytirish, chandiqlarni so
‘rilishini tezlatishda keng qo‘llanadi. Konduktometrik titrlash
usuli yordamida biologik suyuqliklarning elektr o ‘tkazuvchanligini aniqlash mumkin. Sog‘Iom kishining siydigining
solishtirma elektr o'tkazuvchanligi 1,65
—2,29 О п т 1 • s irr1 oralig‘ida bo‘
ladi. Buyrak funksiyasi buzilgan bemorlar
siydigining solishtirma elektr o‘tkazuvchanligi 8,65
-
13,8 О п т 1 • sm 1 gacha kamayib ketadi. Bunga sabab, noelektrolit
oqsil miqdori ortib, kuchli elektrolit NaCl ning konsentratsiyasi kamayishidir. Qandli diabetga chalingan bemorlar
siydigining elektr o'tkazuvchanligi noelektrolit bo‘lgan qand miqdorining ortishi hisobiga kamayadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |